Page 295 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม
P. 295
การเจาะสภาวะ
ณ สานักวิปัสสนาพัฒนาทางจิต จ.ตรัง วันที่ ๙ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๒
บรรยาย...ได้พูดธรรมะนิด ๆ หน่อย ๆ ตามที่จะพูดได้ ทาใจให้ว่าง ๆ ให้สงบ ยกจิตขึ้นสู่ความ วา่ งแลว้ พจิ ารณาสภาวะ อยา่ งเมอื่ กน้ี ้ี เราอยากรคู้ า วา่ ระหวา่ งการเจาะสภาวะกบั การจอ้ งสภาวะนน้ั มคี วาม แตกต่างกันอย่างไร อันท่ีจริงแล้วคาว่าเจาะสภาวะ ในที่นี้คือ ในขณะที่เรากาหนดอารมณ์ กาหนดรู้อาการ เกิดดับของอารมณ์ต่าง ๆ และมีเจตนาที่จะเข้าไปรู้อาการเกิดดับนั้นอย่างต่อเนื่อง การท่ีเข้าไปกาหนดรู้ อาการเกดิ ดบั อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง และสงั เกตการเปลยี่ นแปลง ใสใ่ จในสภาวธรรมใหช้ ดั เจนอยา่ งตอ่ เนอื่ ง จนกวา่ อาการนั้นสิ้นสุดลง น่ันคือการเจาะสภาวะ
การเจาะสภาวะ มีความมุ่งหมายที่จะไปรู้ถึงความเปล่ียนแปลง ถึงอาการเกิดดับท่ีเปลี่ยนไป ว่ามี ความแตกต่างจากเดิมอย่างไร ตั้งแต่เริ่มต้นจนสิ้นสุดอาการ น่ันคือการเจาะสภาวะ ในขณะที่เรามีเจตนา ที่จะเข้าไปกาหนดรู้อาการ ในลักษณะอย่างน้ี บางทีก็กลายเป็นผู้ดูบ้างในบางขณะ...ซ่ึงไม่ผิด
แต่ในบางขณะการเจาะสภาวะที่ดี ก็คือการกาหนดอารมณ์ในปัจจุบัน ทีนี้คาว่าการกาหนดอารมณ์ ปัจจุบัน คือสติอยู่ทีเดียวกับอาการ สติอยู่ที่เดียวกับอาการ เมื่อเห็นอาการเกิดดับปรากฏเกิดขึ้นมา สติ เข้าไปเกาะติดกับอาการ หรืออยู่ที่เดียวกับอาการเกิดดับน้ัน อาการเกิดดับเป็นลักษณะ เป็นอารมณ์ เป็น อาการของรปู หรอื เปน็ รปู แตต่ วั จติ ทไี่ ปรบั รเู้ ปน็ นาม เพราะฉะนนั้ การทเี่ ราใหจ้ ติ กา หนดใหจ้ ติ เขา้ ถงึ อาการ และเหน็ วา่ รปู นามอยทู่ เี่ ดยี วกนั เวลาอาการเกดิ ดบั นนั้ หมดไป จะเหน็ วา่ จติ ทที่ า หนา้ ทร่ี ู้ ทเ่ี ขา้ ไปกา หนดรดู้ บั ไปด้วยหรือไม่ อันน้ีจะทาให้ การเห็นอาการเกิดดับของรูปนามได้ชัดเจน
จะเป็น...เห็นอาการเกิดดับของรูปของนามได้ชัดเจน และการกาหนดรู้ตรงนี้ การที่กาหนดเข้า ให้ถึงอาการ ตามสภาวะแล้วเราไม่สามารถทาได้ตลอดเวลา เพราะอะไร เพราะกาลังของสติ สมาธิ ปัญญา มีความแตกต่างกันอย่างหนึ่ง และสภาวธรรมที่ละเอียด มีความแตกต่างกันอย่างหนึ่ง ในแต่ละขณะที่ เปลี่ยนไป เพราะฉะน้ัน บางครั้งเราจะรู้สึกว่า เวลาเจาะสภาวะ สติเราเข้าถึงอาการกาหนดได้ดี ตรงนี้เขา เรียกว่า กาหนดได้ปัจจุบัน
227
