Page 297 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม

แบบนั้น หลังจากนั้นถอยออกมากลายเป็นว่า จิตกลายออกมาเป็นผู้ดูใหม่
ที่เป็นผู้ดูใหม่เพราะ...เพราะอะไร เพราะสภาวธรรมเปลี่ยนไป หรือเพราะเราหมดแรงหรือเราหมด พลงั เหนอื่ ย...เลยถอยออกมาเปน็ ผดู้ นู ดิ หนงึ่ แตด่ วู า่ สภาพจติ ตา่ งจากเดมิ อยา่ งไร ถงึ แมก้ า ลงั ลดลง แตต่ วั สภาพจิตนั้น ยังเห็นได้ถึงความเปลี่ยนแปลงไป เปลี่ยนไปในลักษณะที่สงบขึ้น เบาขึ้น สว่างขึ้น ใสขึ้น แต่ รู้สึกว่าไม่มีแรง หรือหมดกาลัง ที่หมดกาลัง ที่เห็นอาการเกิดดับไม่ชัดเพราะอะไร เพราะอาการสภาวธรรม นั้นเปลี่ยนไป ละเอียดกว่าเดิม เบาบางกว่าเดิม จึงคลายออกมาเป็นผู้ดูใหม่ สิ่งเหล่านี้เป็นสิ่งที่โยคีจะต้อง พิจารณา ทาไมต้องพิจารณาตรงนี้ นี่คือความละเอียด
ความละเอียดอย่างหนึ่งที่เราเห็นก็คือ อาการเกิดดับเบาบางกว่าเดิม แล้วสภาพจิตล่ะ เปลี่ยนไป อย่างไร สภาพจิตเรามีความละเอียด มีความเบา ความบาง ความสงบ ความใส มากกว่าเดิมหรือเปล่า สติดี ยังดี สติดีรู้ชัดในอารมณ์ สติสัมปชัญญะรู้ชัดในอารมณ์นั้นอยู่หรือเปล่า อันนี้คือต้องสังเกตทั้งหมด ถ้าเราไม่สังเกตไม่พิจารณา ดูแต่ว่าเดี๋ยวหลุด เดี๋ยวก็ตามเจาะไปสักพัก อ้าว!เดี๋ยวก็เป็นผู้ดูอีกแล้ว ไปเจอ ความว่างอีกแล้ว
ถา้ เราไมส่ งั เกตกจ็ ะ...ทพี่ ดู เสมอวา่ ถา้ เราไมส่ งั เกต...เหมอื นกบั อาการเหมอื นเดมิ เพราะอะไร เพราะ อาการพระไตรลักษณ์ ของแต่ละอารมณ์ที่เรากาหนด ไม่ว่าจะเป็นรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ธรรมารมณ์ ที่เกิดกับใจของเรา เมื่อมีสติตามกาหนดรูปสักระยะ เขาก็ดับไปว่างไป ไปเจอความว่างอีกเหมือนเดิม ไป เจอความว่าง พออาการใดอาการหนึ่งสิ้นสุดลง ก็ต้องไปเจอความว่าง ความว่างตรงนี้แหละ ที่เราต้องรู้ว่า เป็นความว่างของอะไร แค่อารมณ์ที่ถูกรู้ว่างไป กับอารมณ์ที่ถูกรู้...ว่างไป ทาให้จิตใจเราว่างมากขึ้น ทาให้ สภาพจิตใจเราว่างมากขึ้น โล่งขึ้น สงบมากขึ้นหรือเปล่า
สิ่งที่ต้องรู้ก็คือ ความว่างในแต่ละขณะนั้น ต่างไปอย่างไร ว่างต่างจากเดิมอย่างไร จากที่สงบอยู่ เปลี่ยนเป็นโล่ง เป็นโปร่ง เป็นเบาขึ้น โล่งขึ้น จากที่รู้สึกหนักแน่นมั่นคง พอกาหนดรู้อาการเกิดดับ ตาม กาหนดรู้ไปสักระยะ แล้วเปลี่ยนเป็นเบา ๆ ๆ อาการเกิดดับบางลง ความรู้สึกเริ่มเบาขึ้น เริ่มโปร่งขึ้น เริ่ม จาง เริ่มเบา ๆ กว้างไป ๆ ๆ แล้วเหลือแต่เบา ๆ ว่าง ๆ ไม่หนักแน่นมั่นคงเหมือนเดิม เมื่อเป็นแบบนี้ สิ่ง ที่ต้องสังเกตก็คือว่า จิตที่ว่าง ที่โล่ง ที่โปร่ง ที่เบามากกว่า ที่จะสงบ ที่มั่นคง กับตอนที่รู้สึกมั่นคง จิตตรง ไหน ที่ให้ความรู้สึกที่ดีกว่ากัน ละเอียดกว่ากัน หรือผ่องใสกว่ากัน นั้นคือจุดที่เราต้องสังเกต
ไม่ใช่เป็นสิ่งที่เรา...แบบไหนให้ความรู้สึกชอบ รู้สึกดีกว่า ตรงนี้สติดีกว่า หรือละเอียดกว่า ละเอียด กว่าตรงนี้หมายถึงว่า อายุอารมณ์ที่จะตกค้างอยู่ในสภาพจิตใจของเรา อายุอารมณ์ อารมณ์ต่าง ๆ ที่ค้าง อยู่ เกาะเกี่ยวอยู่ในจิตใจของเรา มีความหนัก ความเบา หรือบางน้อยลงกว่าเดิมมากแค่ไหน ความเบาบาง ของจิต คือความสะอาดของจิต ความผ่องใสของจิต ยิ่งบางยิ่งใสยิ่งสะอาด นั่นคือเราจะสารวจสภาพจิตได้ ว่า จิตที่สะอาดที่บริสุทธิ์มากขึ้นนั้น เป็นอย่างไร ไม่ใช่แค่รู้สึก หนักแน่นมั่นคงตั้งมั่นสงบอย่างเดียว นั่นคือ สภาวธรรม
229