Page 298 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม
P. 298
230
ตรงนี้คือความเปลี่ยนแปลงของจิต และสภาวะจิตตรงนี้ที่เปลี่ยนไป ที่บอกว่าการสังเกตแบบนี้ เราจะรู้ถึงพัฒนาการของจิต ของสภาพจิตที่เปลี่ยนไป ที่เกิดจากกาลังของสติ สมาธิ และปัญญา และการ พิจารณาในลักษณะอย่างนี้นี่ เราจะเห็นถึงสภาวธรรมที่รองรับ เป็นสภาวธรรมล้วน ๆ อันนี้ยังไม่เกี่ยวกับ ความเข้าใจ หรือไม่เข้าใจ แต่การที่เข้าถึง สิ่งที่เราพึงทาความเข้าใจเป็นหลักใหญ่เลย ก็คือว่า สภาพจิตตรง นี้ ที่เบาบาง ที่กว้างออกไป ดีกว่าเดิม รู้สึกสภาพจิตดีกว่าเดิมไหม...ดีกว่าเดิม เราจะเปรียบเทียบอย่างไร
จริง ๆ แล้ว การเปรียบเทียบของสภาพจิตเรา เปรียบเทียบจากความสงบ ความมั่นคง เราเปรียบ เทียบได้อย่างไร ขณะที่รู้สึกว่ามีความสงบ มีความมั่นคง อาการเกิดดับของอารมณ์ต่าง ๆ รู้สึกว่า เกิดดับ แบบเด็ดขาด เหมือนดับแบบเด็ดขาด แต่ขณะที่จิตว่าง กว้างขึ้น ใสขึ้น อาการเกิดดับยังเด็ดขาดเหมือน เดิม แต่ให้ความรู้สึกสบายกว่าเดิม สบายอย่างไร รู้สึกอิสระมากกว่าเดิม จิตใจดับแล้วมีความผ่องใสขึ้น สว่างขึ้น นั่นคือความแตกต่างที่เราจะต้องสังเกต แต่ไม่ใช่บังคับให้เขาเป็นนะ ไม่ใช่บังคับให้เขาเป็น
หนา้ ทขี่ องเราคอื การกา หนดรู้ กา หนดรใู้ หท้ นั ในอารมณป์ จั จบุ นั ทกี่ า ลงั ปรากฏตรงนแี้ หละ รอู้ ารมณ์ ปจั จบุ นั ใหช้ ดั วา่ เกดิ ขนึ้ ตงั้ อยดู่ บั ไป มกี ารเปลยี่ นแปลงอยา่ งไร หนา้ ทขี่ องผปู้ ฏบิ ตั ิ ไมว่ า่ จะเปน็ อารมณไ์ หน ก็ตาม เกิดขึ้นมาก็กาหนดรู้แบบนี้ ทีนี้การเจาะสภาวะ ที่ถามว่าเราเจาะสภาวะ...การที่มุ่งแบบนี้ มีเจตนาที่ จะกาหนดรู้อาการเกิดดับอย่างต่อเนื่อง นั่นคือการเจาะสภาวะ
ทีนี้การเจาะสภาวะมากเท่าไหร่ บ่อยเท่าไหร่ การปฏิบัติธรรมเราก็จะเดินหน้าไปเรื่อย ๆ อย่างเช่น ตอนที่เรานั่งเจริญกรรมฐานนี่นะ เราเริ่มกาหนดรู้อาการเกิดดับของลมหายใจ กาหนดรู้อาการเกิดดับของ อาการเต้นของหัวใจ พออาการเต้นของหัวใจหมดไป อาการเกิดดับของลมหายใจหมดไป มีเวทนาปรากฎ ขึ้นมา ก็เข้าไปกาหนดรู้อาการเกิดดับของเวทนาต่อ มุ่งเจาะสภาวะแบบนี้ แต่ไม่ใช่บังคับ เพราะการบังคับ จะทาให้มีตัวตน จะทาให้มีอัตตา มีความอยาก อยากให้เป็นอย่างนั้น อยากให้เป็นอย่างนี้ ถ้าอยากให้เป็น แบบนั้น อยากให้เป็นอย่างนี้ อันนั้นไม่ถูก
แตก่ ารทเี่ ราเขา้ ไปกา หนดรู้ คา วา่ เขา้ ไปกา หนดรู้ เพอื่ ทจี่ ะรวู้ า่ อาการเกดิ ดบั ทกี่ า ลงั ปรากฏนนั้ เปลยี่ น ไปอย่างไร จึงเข้าไปกาหนดให้ถึงให้ชัด อยากรู้ว่าอาการเกิดดับต่อจากนี้ จะเปลี่ยนไปอย่างไร เห็นอาการ เกิดดับหมดไปแต่ละขณะ อาการเกิดดับหมดไป สภาพจิตเปลี่ยนไปอย่างไร จิตรู้สึกนิ่งขึ้น ตั้งมั่นขึ้น ตื่น ตัวขึ้น หรือเห็นอาการเกิดดับ ยิ่งกาหนดรู้อาการเกิดดับหมดไป ๆ หรือ...เห็นไหมว่า อาการเกิดดับตรงนี้ ไม่ถูกปรุงแต่ง ด้วยโลภะ โทสะ หรือโมหะ แต่เป็นการกาหนดรู้สภาวะ อาการของรูปนามขันธ์ ๕ ที่กาลัง ปรากฏจริง ๆ ไม่เกี่ยวกับความชอบไม่ชอบ ยินดีไม่ยินดี พอใจไม่พอใจ เป็นอาการ เป็นเจตนาที่จะรู้อาการ พระไตรลักษณ์ ตรงนี้เราจะไม่ปรุงแต่ง
ลักษณะของพระไตรลักษณ์ คือการเกิดขึ้นตั้งอยู่ดับไปของทุก ๆ อารมณ์ ทีนี้ความต่อเนื่องของ การเจาะสภาวะ เราจะเหน็ วา่ โดยธรรมชาติ สภาวธรรมทเี่ กดิ ขนึ้ นนี่ ะ เขาจะสลบั กนั อยา่ งทบี่ อกแลว้ วา่ จาก ลมหายใจ เปลี่ยนเป็นอาการเต้นของหัวใจ อาการเต้นของหัวใจดับไป เปลี่ยนเป็นพองยุบ พองยุบดับไป เป็นอาการเกิดดับปรากฏขึ้นข้างหน้าในที่ว่าง ๆ วุบวับ ๆ หรือมีแสงเกิดขึ้นมา พออาการเกิดดับนี้หมดไป
