Page 371 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม
P. 371
303
ไม่ใช่แค่อาการฝอย ๆ เป็นละออง เป็นหมอก ๆ แต่ลักษณะความละเอียดของจิต คือจิตที่แก่กล้า ขึ้น จิตที่ผ่องใสขึ้น จิตที่ตั้งมั่นขึ้น อันนั้นอย่างหนึ่ง และอาการเกิดดับที่เปลี่ยนไปนี่นะ อารมณ์ที่เกิดขึ้น แล้วดับไป มีเศษอารมณ์ หรือไม่มีเศษอารมณ์ ตรงนี้เป็น...ทาไมถึงถามว่ามีเศษ หรือไม่มีเศษ เกี่ยวข้อง อะไร สาคัญแค่ไหน
ตรงนี้เคยบอกแล้วว่า สาคัญอย่างยิ่ง เพราะเวลาอกุศลเกิดขึ้น เวลาความอยาก ความชอบ ความ เกลียด ความพอใจ ไม่พอใจเกิดขึ้นนี่นะ กิเลสของเราเกิดขึ้นมา เวลากิเลสของเราเกิดขึ้นมานี่นะ เวลาสติ เข้าไปกาหนดรู้ เวลากิเลสนั้นดับ มีเศษไหม หรือดับแล้วเกลี้ยงไป กิเลสนั้นดับไปเกลี้ยงไปเลย พอเกิด ใหมก่เ็ปน็อนัใหมข่นึ้มาแลว้ทกุครงั้ทดี่บัดบัเกลยี้งไปกจ็ะตดัไมม่เีชอื้นนี่ะจะตดั...มเีศษอารมณ์ไมม่เีศษ อารมณ์ ตรงนี้คือตัวสาคัญ
ถ้ารู้สึกว่า เขาดับแล้วเกลี้ยงไปขาดไปเลย ไม่เหลือเศษ แม้แต่ความรู้สึกในจิตของเรา ถึงแม้จะเกิด ใหม่ แตถ่ า้ เมอื่ ไรทเี่ หน็ วา่ เขาตดั ไปแลว้ ทกุ ครงั้ ทเี่ กดิ ขนึ้ เวลาเหน็ ดบั เขาดบั เกลยี้ งไป ดบั เกลยี้ งอยา่ งไร พอ ดับเกลี้ยงไป กิเลสนั้นดับไป จิตใสขึ้น จิตผ่องใสขึ้น โล่งขึ้น สว่างขึ้น เบาไป ไม่มีอะไรติดค้างอยู่ในใจ ไม่มี อะไรติดค้างอยู่ในใจ นั่นแหละเขาเรียก ไม่เหลือเศษ แม้ชั่วขณะหนึ่ง ๆ ก็จะเห็นว่าจิตที่เวลาอกุศลดับไป ไม่เหลือเศษ จิตเป็นอย่างไร ตรงนี้จะรู้สึกทันที
จริง ๆ แล้ว อาจารย์พูดไปเรียบร้อยว่า ดับแล้วรู้สึกโล่งไปเลย โล่งคืออะไร อกุศลนั้นดับไป โล่งไป หายไป ทเี่ หลอื อยคู่ อื อะไร เหลอื ความโลง่ ความโลง่ นนั้ คอื อะไร คอื จติ ทโี่ ลง่ คอื สภาพจติ ทโ่ี ลง่ ทา ไมถงึ โลง่ ได้ เพราะเขาไม่ได้เก็บอะไรไว้ในใจ รู้สึกโล่ง รู้สึกเบา รู้สึกว่าง แม้แต่ความสงบ สงบก็เป็นความสงบที่รู้สึกว่า เปน็ ความสงบทเี่ บาทสี่ ะอาด ไมใ่ ชเ่ ปน็ ความสงบทมี่ คี วามหนกั เหมอื นไมม่ เี ศษอารมณน์ นั้ อยู่ อนั นเี้ ราจะเหน็ ไดอ้ ยา่ งไร จะรไู้ ดอ้ ยา่ งไรวา่ เวลาเขาดบั แลว้ ไมเ่ หลอื เศษ กร็ ไู้ ดด้ ว้ ยการใสใ่ จกา หนด สงั เกตแบบนี้ นแี่ หละ
สงั เกตตอ่ เนอื่ งซา้ ๆ ๆ ไมใ่ ชแ่ คค่ รงั้ เดยี วนะ ครงั้ เดยี วเราไมม่ นั่ ใจ บางทเี หน็ ครงั้ เดยี ว รสู้ กึ มนั โลง่ ไป แต่ เอ๊ะ!จริงหรือเปล่า โล่งไปจริงไหม หมดจริงไหม ทาซ้า...ไม่เป็นไร ดูต่อไป จิตเราเอง...เข้าไปรู้ เข้าไปรู้ ในจิตที่โล่งที่เบานั่นแหละ ว่ามีเศษอารมณ์นั้นอยู่ไหม มีอะไรตกค้างอยู่ไหม ตรงนี้แหละที่บอกว่า สารวจ จิตนะ สารวจจิตหรือธัมมวิจยะ การสอดส่องธรรม พิจารณาสภาวธรรมที่สภาพจิต ที่กาลังเป็นอยู่ว่าเป็น อย่างไร เขาดับจริงไม่จริง
การเห็นว่าอารมณ์ดับจริงไม่จริง ไม่ต้องไปสงสัยนะ จะบอกว่าไม่สงสัยก็ห้ามไม่ได้ แต่ถ้าสงสัย แล้วไม่ต้องกังวล รู้ต่อไป กาหนดรู้ต่อไป เดี๋ยวชัดเอง พิสูจน์ด้วยตัวเอง ทาซ้า กาหนดรู้ซ้า ๆ ๆ ถ้าไม่เห็น ต่อเนื่อง แล้ว นาน ๆ อีกบัลลังก์ถัดไป ถึงจะเห็นครั้งหนึ่ง นั่นก็ดีแล้ว เห็นกี่ครั้งก็ตาม ก็ตอกย้า เป็นตัว ยืนยันว่า สภาวธรรมที่เกิดขึ้น เขาดับจริงไม่จริง ทาไมไม่ดับแล้วดับเลยนะ ทาไมไม่ดับแล้วดับเลย
จริง ๆ แล้ว สภาวธรรมก็เหมือนวิถีจิตเรา จิต กิเลส ก็คือจิตดวงหนึ่งที่ย้อนกลับมา ด้วยอาศัยเหตุ ปจั จยั ของตน อาศยั เหตปุ จั จยั ทเี่ กดิ ขนึ้ มผี สั สะตา่ ง ๆ เปน็ ตน้ เปน็ ปจั จยั แลว้ กท็ า ใหก้ เิ ลสเกดิ ขนึ้ มา แลว้ ก็
