Page 524 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม
P. 524
456
แต่ถ้าเรารู้ว่าเป็นเรื่องปกติแล้ว ไม่เห็นชัดถึงความเป็นปกติเป็นธรรมดา ไม่เห็นชัดถึงความ เปลี่ยนแปลง บางครั้งทาให้เรายังทุกข์ มีความขุ่นมัวกับเวทนาเหล่านั้นที่เกิดขึ้น เวทนาเกิดขึ้น เกิดความ ขุ่นมัว เกิดความหงุดหงิด เกิดความราคาญ ทาให้อกุศลเกิด จิตใจไม่ดีเกิดขึ้นมา แต่ในขณะเดียวกัน ครบู าอาจารยท์ า่ นกลา่ วไวว้ า่ เวทนาทเี่ กดิ ขนึ้ มานนั้ เมอื่ เปน็ ธรรมชาติ เอาเวทนานนั้ มาเปน็ อารมณก์ รรมฐาน ที่เรียกว่าเวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน คือตามกาหนดรู้อาการของเวทนา
ตามกาหนดรู้อาการของเวทนา ตามกาหนดรู้อะไร คือกฎไตรลักษณ์ กฎธรรมชาติของเวทนาที่ เกิดขึ้น ตามกาหนดรู้ถึงกฎไตรลักษณ์ ตามกาหนดรู้ ไม่ใช่แค่คิดว่าเวทนาไม่เที่ยงนะ เดี๋ยวมันเปลี่ยน อย่างนั้น เดี๋ยวมันเปลี่ยนอย่างนี้ นั่นเป็นแค่ความคิดอย่างหนึ่ง แต่ในขณะเดียวกัน คาว่าเวทนาเป็นของ ไม่เที่ยง เวทนามีความเปลี่ยนแปลง ต่างไปในลักษณะอย่างไร แม้แต่ลักษณะความเปลี่ยนแปลงของ เวทนา ก็ยังไม่เหมือนเดิม...ความแตกต่าง
เพราะฉะนนั้ การทเี่ ราเอาเวทนามาเปน็ อารมณก์ รรมฐาน กค็ อื การมเี จตนาเขา้ ไปกาหนดรู้ วา่ เวทนา ทเี่ กดิ ขนึ้ ตอนนเี้ ปน็ อยา่ งไร ตา่ งกนั อยา่ งไร เปลยี่ นแปลงหรอื เกดิ ขนึ้ ตงั้ อยู่ ดบั ไป ในลกั ษณะอยา่ งไร เพราะ เวทนาที่เกิดขึ้นนั้น มีผล...ส่งผลต่อสภาพจิตใจ มีความเปลี่ยนแปลง มีความต่างไป...ต่างอย่างไร บางครั้ง เวทนาที่เกิดขึ้น เป็นแท่ง เป็นก้อน เป็นเส้น เป็นกลุ่ม เป็นก้อน เป็นแท่งขึ้นมา เกิดขึ้นตามขา เกิดขึ้นตาม เข่า เกิดขึ้นที่หลัง เกิดขึ้นที่ส่วนใดส่วนหนึ่งของร่างกาย นั่นคือเวทนาทางกายที่เกิดขึ้น
แตเ่ วทนาทางกายทเี่ กดิ ขนึ้ การทจี่ ะไปรคู้ วามเปลยี่ นแปลง หนงึ่ ไปรวู้ า่ เวทนาทกี่ าลงั ปรากฏเกดิ ขนึ้ มานั้น เปลี่ยนแปลงอย่างไร มีสติเข้าไปกาหนดรู้เวทนา ค่อย ๆ คลาย ค่อย ๆ จาง ค่อย ๆ เลือนหายไป หรอื เวทนานนั้ จากทเี่ ปน็ กอ้ นอยู่ จากทคี่ อ่ ย ๆ เคลอื่ น คอ่ ย ๆ กระจาย พอสตมิ กี า ลงั มากขนึ้ เวทนานนั้ ดบั ฟึ๊บไป หรือมีอาการระยิบระยับ แตกกระจายไป ยิบ ๆ ยับ ๆ ไป นั่นก็คือความไม่เที่ยง ความเปลี่ยนแปลง ของเวทนา และการที่จะเห็นเวทนาเปลี่ยนแปลงแบบนี้ เห็นอาการเกิดดับความต่างไปนี้ เห็นได้อย่างไร จะ ทาอย่างไรถึงเห็น
การที่จะเห็นถึงความเปลี่ยนแปลง ที่แตกต่างกันไป ขึ้นอยู่กับกาลังของสติ สมาธิ และปัญญา ที่ เรียกว่า ขึ้นอยู่กับกาลังของอินทรีย์ ๕ พละ ๕ นั่นแหละ มีสติกาหนดรู้ให้ชัด ถึงความเปลี่ยนแปลงไป นี่ อย่างหนึ่ง คือ การกาหนดรู้อาการของเวทนาทางกาย และเราจะได้เห็นว่า เวลานั่งกรรมฐานในบัลลังก์นี้ ครั้งนี้ เวทนาเป็นแบบนี้ พอบัลลังก์ถัดไป เวทนาที่เกิดขึ้น เวลามีความปวดเกิดขึ้น อาการปวดหรือเวทนา ที่เกิดขึ้นนั้น ต่างจากเดิมอย่างไร ต่างจากเดิมอย่างไร เป็นตัวบอกอะไร เป็นตัวบอกถึงกาลังของสติ สมาธิ ปัญญาของเราที่เปลี่ยนไป ลักษณะเวทนาก็เปลี่ยนไป ลักษณะของเวทนาก็เปลี่ยนไป ความปวดก็ต่างไป
เพราะฉะนั้น การที่เราใส่ใจถึงความไม่เที่ยง ความเปลี่ยนแปลง การเกิดขึ้น การตั้งอยู่ การดับไป ของเวทนานนั้ จงึ เปน็ สงิ่ สา คญั เพราะอะไร เพราะเวลาเจรญิ กรรมฐาน เราจะเลอื กทจี่ ะบอกวา่ เวทนาเกดิ ขนึ้ จะไม่ให้เวทนาเกิดก็ไม่ได้ พอถึงเวลาเกิดก็เกิดขึ้น แต่เมื่อเกิดขึ้นแล้ว เราจะทาใจอย่างไร การกาหนดรู้ เวทนา ทั้ง ๆ ที่เราจะทาใจ แค่ทาใจยอมรับเวทนา เป็นธรรมดา ก็กลายเป็นว่า เอาเวทนานั้นมาเป็นอารมณ์
