Page 530 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม
P. 530
462
และอกี อยา่ งหนงึ่ การดจู ติ ในจติ อนั นพี้ ดู เผอื่ ไว้ เผอื่ บงั เอญิ วา่ สภาวธรรมทเี่ กดิ ขนึ้ เราเหน็ วา่ มกี าร เปลยี่ นแปลงแบบนี้ พอเจอสภาพแบบนขี้ นึ้ มา เรากจ็ ะเหน็ วา่ ไมม่ อี ะไรใหด้ ู มแี ตค่ วามวา่ ง กบั จติ ทที่ า หนา้ ที่ รู้ว่าว่าง หรือที่เราเรียกว่า เหลือแต่ตัวรู้ รู้ว่าง ๆ รู้สงบ รู้เงียบ ๆ ตัวรู้ตัวนั้นแหละ คือจิตดวงหนึ่ง ตัวที่ทา หน้าที่รู้ว่าไม่มีอะไร นั่นก็คือจิต เพราะฉะนั้น จิตดวงนี้ จิต...โดยธรรมชาติของจิต จิตไม่เที่ยง ก็สังเกตตัว จิตที่ทาหน้าที่รู้เอง จิตที่ทาหน้าที่รู้ ที่ทาหน้าที่ดู ที่รู้ว่าไม่มีอะไรนี่แหละ
จติ ดวงนนั้ รู้ และนงิ่ อยอู่ ยา่ งนนั้ ตลอดเวลา หรอื วา่ รวู้ า่ วา่ งแลว้ กด็ บั ไป แลว้ กร็ วู้ า่ วา่ ง รแู้ ลว้ ดบั ไป แลว้ ก็ เกดิ ขนึ้ มาใหม่ รบั รถู้ งึ ความวา่ งใหม่ เกดิ รบั รู้ แลว้ กด็ บั ไป ๆ ทา ไมถงึ ตอ้ งรวู้ า่ เขาเกดิ รแู้ ลว้ กด็ บั ไป จะไดร้ วู้ า่ แมแ้ ตเ่ ราคดิ วา่ เราเปน็ ผรู้ ู้ เราเปน็ ผดู้ คู วามวา่ ง คา วา่ เราตรงนี้ ตวั จติ ตรงนนั้ แหละ ยดึ จติ ดวงนนั้ วา่ เปน็ ของเรา เปน็ ของเทยี่ งอกี แตถ่ า้ เมอื่ ไหร่ เขา้ ไปกา หนดรถู้ งึ การเกดิ ขนึ้ ตงั้ อยู่ ดบั ไป ของจติ ทที่ า หนา้ ทรี่ เู้ อง เกดิ ขนึ้ มา แล้วดับไป เกิดขึ้นมาแล้วดับไป อันไหนที่บอกว่าเป็นของเรา อันไหนที่บอกว่าเป็นของเที่ยง อันนี้อย่างหนึ่ง
และการทเี่ หน็ ถงึ การ เกดิ ขนึ้ ตงั้ อยู่ ดบั ไป ของอาการของจติ ทที่ า หนา้ ทรี่ ู้ ผลทตี่ ามมานนั้ เปน็ อยา่ งไร ผลที่ตามมา สภาพจิตใจเปลี่ยนไปอย่างไร มีความอิสระมากขึ้น หรือว่าเป็นอย่างไร มีความผ่องใส มีความ สะอาดมากขึ้นไหม นั่นคือสิ่งที่จะเกิดขึ้น สิ่งที่พึงพิจารณา เพราะฉะนั้น จิตก็ไม่เที่ยง จิตก็ไม่เที่ยง คาว่า ไม่เที่ยง ก็ต้องเสมอกันทุก ๆ อย่าง ไม่ว่าจะเป็นความคิด ไม่ว่าจะเป็นสภาพจิต ไม่ว่าจิตที่ทาหน้าที่รู้ นั่น คืออยู่ในกฎของไตรลักษณ์ทั้งหมด
เพราะฉะนั้นการปฏิบัติธรรม การเจริญวิปัสสนากรรมฐาน ท่านจึงให้เราพิจารณาถึงกฎไตรลักษณ์ ถึงการเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป ของรูปนาม ของกาย ของจิต ในทุก ๆ ขณะ ในทุก ๆ อารมณ์ ไม่ว่าจะเป็นการ นั่งกรรมฐาน เดินจงกรม ทาอะไรก็ตาม มีสติกาหนดรู้อยู่เนือง ๆ แล้วจะได้เห็นความจริงมากขึ้น แล้วจิต จะคลายจากอุปาทาน
อีกอย่างหนึ่งก็คือสภาวธรรม สภาวธรรมที่เกิดขึ้น เขาเรียกว่าธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน ธัมมา- นุปัสสนาสติปัฏฐาน ก็คือสภาวธรรมที่เกิดขึ้น สภาวธรรมที่เกิดขึ้น คืออะไร คืออาการที่เกิดขึ้น อาการที่ เกิดขึ้นให้ได้รับรู้ ไม่ว่าจะเป็น ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย หรือใจ ก็ตาม ล้วนแต่เป็นสภาวธรรม เพราะเป็น ธรรมชาตทิ เี่ กดิ ขนึ้ และสภาวธรรมตรงนี้ หมายถงึ วา่ ถงึ ลกั ษณะของอาการเกดิ ขนึ้ ตงั้ อยู่ ดบั ไป ของอารมณ์ นั้น ๆ ทั้งหมด ของกาย ของจิต รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส ธัมมารมณ์ ที่เกิดขึ้น เป็นลักษณะสภาวธรรม ที่เป็นไปตามธรรมดา ตามปกติ
เพราะฉะนั้นเวลาเราปฏิบัติธรรม ให้เรารู้ว่า ขณะนี้เราตามรู้อะไร รู้อาการเกิดดับของอะไร แล้วเรา จะรู้ว่า มีสติกาหนดรู้อารมณ์ปัจจุบันต่อเนื่อง แล้วรู้ว่าผลที่ตามมานั้นเป็นอย่างไร ผลที่เกิดขึ้นเป็นอย่างไร เราจะตอบตัวเองได้ ถามตัวเองได้ ทาไมเราต้องทุกข์แบบนี้ ทาไมความทุกข์หายไปได้อย่างไร ความทุกข์ เกิดขึ้นได้อย่างไร จิตเราสงบได้อย่างไร ทาไมเราต้องวุ่นวาย ทาไมจิตเราถึงวุ่นวาย กระสับกระส่าย เรา จะเห็นชัดมากขึ้นว่า กระสับกระส่ายเพราะอะไร วุ่นวายเพราะอะไร เวลาเวทนาเกิดขึ้นมา ทาไมเราถึงต้อง หงุดหงิด กับเวทนาที่เกิดขึ้นมา...ราคาญ
