Page 574 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม
P. 574
506
ถา้ ไมท่ นั ขณะผสั สะเกดิ ขณะแรก กต็ อ้ งกา หนดรถู้ งึ เวทนาทเี่ กดิ ขนึ้ กระทบแลว้ ดบั อยา่ งไร มเี วทนา เกิดขึ้นมา มีสติเข้าไปกาหนดรู้ เวทนาที่ปรากฏเกิดขึ้นมานั้น เกิดดับอย่างไร อันนี้การเจริญกรรมฐาน และ พิจารณาสภาวธรรมที่กาลังปรากฏเกิดขึ้น ณ ปัจจุบัน แต่เหตุปัจจัยที่ทาให้เวทนาเกิดขึ้นมา ผัสสะที่เกิดขึ้น มา เป็นทั้งเรื่องอดีต อนาคต และปัจจุบัน เป็นเรื่องอดีต อนาคต และปัจจุบัน เป็นทั้งวิบาก เป็นทั้งกรรม เป็นทั้งวิบาก และจะเป็นกรรมที่เกิดขึ้นมา
กรรมอะไร กรรม คือการกระทา เป็นมโนกรรม เป็นความคิด การกระทาทางกาย วิบากเกิดจาก ผัสสะกับอารมณ์ภายนอก แล้วทาให้เข้าถึงใจ ทาให้มีความทุกข์เกิด มีเวทนาทางจิต มีเวทนาทางกายเกิด ขึ้นมา นั่นเป็นวิบากอย่างหนึ่งคือ ผล ผลที่ทาเมื่อไหร่ วิบากอันนี้ ผลนี้เกิดจากทาเมื่อไหร่ วิบากคือผลจาก การกระทา ของเราในอดตี ในอดตี ทผี่ า่ นมา หนงึ่ ชวั่ โมงทผี่ า่ นมา วนั ทผี่ า่ นมา เดอื นทผี่ า่ นมา ปที ผี่ า่ นมา หรอื ภพชาติที่ผ่านมา นั่นก็คืออดีตที่เป็นเหตุเป็นปัจจัย ให้วิบากอย่างใดอย่างหนึ่งเกิดขึ้นมา
พอมีวิบากปรากฏเกิดขึ้นมา ไม่ว่าจะปรากฏทางตา ทางหู หรือทางใจก็ตาม เมื่อเหตุปัจจัยพร้อม วิบากนั้นก็ปรากฏเกิดขึ้นมา แต่เมื่อวิบากเกิดขึ้นแล้วทาอย่างไร วิบากเกิดขึ้นมา มีเวทนาเป็นทุกข์ มี เวทนาเป็นทุกข์ก็ต้องดับทุกข์ แต่จะไปดับวิบากได้ไหม เราไม่สามารถย้อนกลับไปทาไปดับได้ แต่เมื่อเกิด ขึ้นแล้ว สิ่งที่ต้องทาคือดับทุกข์ ทุกข์ที่เกิดขึ้นมาทุกข์ทางใด ทุกข์ทางใจ ทุกข์ทางกาย ก็ดับไปแก้ไขไปตาม เหตุปัจจัย
แต่ถ้าทุกข์ทางใจนะ ทุกข์ทางใจก็ต้องละความรู้สึกว่าเป็นเรา ดับความรู้สึกว่าเป็นเราออกไป ดับ ความรู้สึกว่าเป็นเรา ละความรู้สึกว่าเป็นเรา แล้วยกจิตขึ้นมาให้เวทนานั้นดับไป เวทนาบางครั้ง เวทนาดับ แลว้ แตย่ งั มเี ศษอารมณ์ เศษอารมณค์ อื อะไร เศษอารมณค์ อื ความขดั เคอื งใจ สงสยั ไมเ่ ขา้ ใจในสงิ่ ทเี่ กดิ ขนึ้ แล้วมีเศษอารมณ์ ไม่เข้าใจในอารมณ์สภาวธรรมที่เกิดขึ้น จึงทาให้มีเศษอารมณ์ค้างอยู่ในใจ เศษอารมณ์ ค้างอยู่ในใจ เวทนาก็ค้างอยู่เช่นเดียวกัน
บางครั้ง มีเศษอารมณ์ที่เรารู้สึกได้ ก็คือว่า มีเวทนาเหมือนมีอะไรบางอย่าง ติดค้างอยู่ในความ รู้สึกในใจของเรา นั่นคือมีเศษอารมณ์ค้างอยู่ แล้วลองสังเกตดูว่า ทุกครั้งที่มีเศษอารมณ์ ที่ระลึกแล้วรู้สึก มีรสชาติขึ้นมา ทุกครั้ง หรือที่เรียกว่าทุกขณะ แต่ละขณะที่ระลึกแล้ว มีรสชาติปรากฏขึ้นมา ขณะนั้น มี ความรู้สึกว่าเป็นเราเกิดขึ้นหรือเปล่า
บางครั้งรู้สึกไม่มีเรา แต่ขาดปัญญา มีโมหะครอบงา ทาให้เข้าไปยึด หรือคลุกคลีกับอารมณ์อันนั้น ถ้ามีโมหะเมื่อไหร่ ถามว่ามีตัวตนไหม เหมือนกับไม่มีตัวตน แต่ถ้ายังคลุกอยู่กับอารมณ์อันนั้น ก็มีเรา แต่ ถ้าไม่คลุกคลี เห็นชัดว่า ไม่มีเราและเป็นคนละส่วน ความรู้สึกที่รู้ กับเวทนาที่เกิดขึ้นเป็นคนละส่วนกัน ถ้า เห็นเป็นคนละส่วนกัน ปัญญาที่ตามมาคือว่า เราจะเลือกอะไร เลือกคลุกคลีกับเวทนาอันนั้น หรือเลือกที่ จะอยู่กับจิต มาดูจิตที่หลุดออกมาจากเวทนาอันนั้นแล้ว จิตที่เป็นคนละส่วนกับอารมณ์อันนั้นแล้ว จิตที่มี อิสระ หลุดออกมาจากวงจรของความทุกข์นั้นแล้ว อันนี้ก็ขึ้นอยู่กับปัญญาอย่างหนึ่ง
