Page 110 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การยกจิตขึ้นสู่ความว่าง
P. 110
106
บํางคนหํายใจเข้ําชัดที่ท้อง ท้องพองออก ท้องยุบลง ก็เลยกลํายเป็นว่ํา ให้กําหนดอํากํารพองยุบ ครูบําอําจํารย์ก็ให้กําหนดอํากํารพองยุบ คําว่ํากําหนด ก็คือตํามรู้ มีสติตํามรู้อํากํารพองออกยุบลง หํายใจ เข้ําท้องพองออก หํายใจออกท้องยุบลง ตรงนั้นเป็นอะไร ตรงนั้นเป็นอํารมณ์ปัจจุบัน ตรงนี้แหละที่บอก ว่ํา กํารที่เรําเจริญสติหรือนั่งกรรมฐําน จะทําให้จิตสงบ ก็ต้องให้มีสติรู้อยู่กับอํารมณ์ปัจจุบัน เพรําะฉะนั้น เวลําเรําหลบั ตําลง นงั่ ตงั้ กํายใหต้ รง นงั่ ขดั ตะหมําดตงั้ กํายใหต้ รง ดํา รงสตใิ หม้ นั่ เขําเรยี กมสี ตติ ํามรอู้ ํารมณ์ ปัจจุบัน
คือถ้ําลมหํายใจเข้ําออก ขณะที่หํายใจเข้ําออก แล้วอํากํารที่ท้องพองยุบชัด ก็ให้ไปสนใจที่อํากําร พองยบุ หํายใจเขํา้ ทอ้ งพองออก หํายใจออกทอ้ งยบุ ลง สนใจแตอ่ ํากํารพองยบุ อยํา่ งเดยี ว สนใจอํากํารพอง ยุบอย่ํางเดียว ให้มีสติรู้อยู่กับปัจจุบันไปเรื่อย ๆ อย่ํางต่อเนื่อง แต่ไม่ต้องบังคับ เพรําะกํารบังคับจะทําให้ เครียด จะทําให้เรําเหนื่อย
เพรําะฉะนนั้ หลกั ของกํารปฏบิ ตั ิ คอื ใหพ้ อใจ เขําเรยี กมฉี นั ทะ มคี วํามพอใจ ทจี่ ะใชส้ ตติ ํามกํา หนด รู้อํากํารพองยุบไป ขณะที่ตํามรู้พองยุบ กําหนดรู้ถึงกํารเปลี่ยนแปลง หํายใจพองเป็นอย่ํางไร มีอํากําร ยําว กว้ํางออกไป หรือพองออกไปนิดเดียวก็หยุด แล้วก็ยุบเข้ํามํา ตํามรู้แบบนี้ สังเกตกํารเปลี่ยนแปลงไป เรื่อย ๆ หลักของวิปัสสนํากรรมฐําน เขําเรียกว่ําตํามรู้อํากํารพระไตรลักษณ์ ตํามรู้อํากํารพระไตรลักษณ์ ก็คือตํามรู้ควํามเป็นอนิจจัง ทุกขัง อนัตตํา
เพรําะฉะนั้น ก็คือกํารตํามรู้ควํามเปลี่ยนแปลงของอํากํารพองยุบ หํายใจเข้ําท้องพองออก หํายใจ ออกท้องยุบลง คําว่ําต่ํางกัน เรําสังเกตอย่ํางไร คือรู้อะไร พองแต่ละครั้ง ต่ํางกันอย่ํางไร ยุบแต่ละขณะ แต่ละครั้ง ต่ํางกันอย่ํางไร ยิ่งตํามรู้ไป ๆ เขําเปลี่ยนไป แล้วต่ํางกันอย่ํางไร อันนี้อย่ํางหนึ่ง วิธีกํารกําหนด ทเี่ป็นเบอื้งต้นในกํารที่เรําตํามรลู้มหํายใจอํากํารพองยบุแบบนี้หรือลมหํายใจเรียกว่ํากํารกําหนดอํารมณ์ หรือกํารกําหนดพองยุบ กําหนดลมหํายใจ
อย่ํางเวลําเรําตํามรู้ลมหํายใจเข้ําออกก็เช่นกัน ถ้ําให้ดีคือ ถ้ําเรําตํามรู้ลมหํายใจเข้ําออกหรือ พองยุบ ให้รู้ชัดว่ํา ตอนนี้กําลังตํามรู้ลมหํายใจเข้ํา หํายใจออก มีอํากํารเร็ว ช้ํา เปลี่ยนแปลง หรือถ้ําเรํา รู้ชัดว่ํา ลมหํายใจเข้ําออกของเรํา ชัดอยู่ที่ตําแหน่งไหน อยู่ที่ปลํายจมูก หรือตั้งแต่จมูกจนถึงท้อง หํายใจ เข้ําก็รู้สึกตั้งแต่ปลํายจมูกจนถึงท้อง ลึก ๆ ลงไปถึงท้อง แล้วก็หํายใจออกมํา หํายใจเข้ํา หํายใจออก เรํา จะใช้คําบริกรรม ใช้คําบริกรรมกําหนดด้วยก็ได้ ใช้คําบริกรรมอย่ํางเช่น ลมหํายใจเข้ําไปก็ใช้คําว่ําพุท หรือ หํายใจออก คํา...ใช้คําบริกรรมว่ําโธ ก็ได้ เขําเรียกพุทโธ พุทโธ กําหนดรู้ลมหํายใจ
ธรรมชําติของจิตเรําอย่ํางหนึ่ง ธรรมชําติของจิตของคนเรํา ถ้ําได้ตํามรู้กํารเปลี่ยนแปลง อยู่กับ ปัจจุบันแบบนี้อย่ํางต่อเนื่อง สมําธิก็จะตั้งมั่นขึ้น สมําธิก็จะเพิ่มขึ้น ๆ และอีกอย่ํางหนึ่งก็คือว่ํา เรํามักจะ เคยเห็นว่ํา จิตเรํานั้นไม่อยู่กับอํารมณ์ปัจจุบัน เดี๋ยวซัดส่ํายไปนู่นไปนี่ หําเรื่องใหม่ จึงหําเรื่องใหม่ ๆ รับรู้ เรื่องรําวต่ําง ๆ ที่ต่ํางไปเรื่อย ๆ เหมือนไม่อยู่กับปัจจุบัน
