Page 58 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การยกจิตขึ้นสู่ความว่าง
P. 58
54
พิจารณาเห็นถึงความเป็นทุกข์ทางกาย เป็นเวทนาทางกายที่เกิดขึ้น เป็นลักษณะปัญญาอย่างหนึ่ง อาการ คันอันนี้ปรากฏเกิดขึ้นมา
กับความปวดที่เกิดขึ้นที่บอกว่าเป็นความปวดที่เป็นสภาวธรรม เรานั่ง ๆ อยู่ เขาก็มีความปวดเกิด ขึ้นมา ปวด ๆ ๆ จนแทบทนไม่ได้ แต่พอออกจากกรรมฐานความปวดนั้นก็หายไป เหมือนไม่มีอะไรเกิด ขนึ้ เลย ปวดหายไปวา่ งเปลา่ ตวั กเ็ บาไปเลย ไมม่ คี วามปวดตดิ คา้ งตดิ ตวั ไป นกี่ ค็ อื เปน็ สภาวธรรมอยา่ งหนงึ่ บางทปี วดเหมอื นแทบจะขาด ปวดแทบจะแตก รา่ งกายนจี้ ะขาดหรอื จะแตก แตกสลาย แตก่ เ็ ปน็ สภาวธรรม ที่เป็น เขาเรียกว่าเป็นเวทนาสภาวธรรมที่เกิดขึ้น
เพราะฉะนนั้ หนา้ ทขี่ องผปู้ ฏบิ ตั ิ หนา้ ทขี่ องผปู้ ฏบิ ตั ใิ นการเจรญิ วปิ สั สนากรรมฐาน เมอื่ มอี าการเวทนา อยา่ งใดอยา่ งหนงึ่ เกดิ ขนึ้ ใหเ้ ราพอใจ พอใจทจี่ ะเขา้ ไปกา หนด กา หนดรอู้ าการเกดิ ดบั ของเวทนา ดว้ ยความ รู้สึกที่ไม่มีตัวตน ไม่มีเรา มีแต่จิตที่ว่าง สงบ มีความตั้งมั่น พิจารณาอาการพระไตรลักษณ์ของเวทนาที่เกิด ขนึ้ วา่ เวทนาทกี่ า ลงั ปรากฏเกดิ ขนึ้ อยนู่ ี้ เกดิ อยทู่ ไี่ หน เกดิ อยใู่ นทวี่ า่ ง ๆ เกดิ อยทู่ า่ มกลางความสงบ เกดิ อยู่ ท่ามกลางความเบา เกิดอยู่ในที่ใส ๆ สว่าง ๆ นะ และพิจารณาว่าเวทนาที่เกิดขึ้นมานั้น เกิดดับในลักษณะ อย่างไร อันนี้เขาเรียกว่าเวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน ตามกาหนดรู้อาการของเวทนาที่เกิดขึ้น
กับอีกอย่างหนึ่งคือเวทนาทางจิต ที่เป็นเวทนาทางกาย เจ็บ ปวด เมื่อย ชา คัน เกิดขึ้นมา เวทนา ทางจิต มีความทุกข์ มีความอึดอัด มีความขุ่นมัว มีความไม่สบายใจเกิดขึ้น อันนี้เป็นเวทนาทางจิตที่เกิด ขึ้น กับเวทนาทางจิตอย่างหนึ่งก็คือ เขาเรียกว่าสุขเวทนา มีความสบายใจ มีความสุข มีความอิ่ม มีความ อิ่มใจ มีความเบิกบานใจเกิดขึ้นมา เขาเรียกเวทนาทางจิตอย่างหนึ่ง เป็นความสุข สุขใจเกิดขึ้นมา ไม่ว่าจะ เป็นเวทนาทางกายหรือเวทนาทางจิต หน้าที่ของผู้ปฏิบัติเจริญกรรมฐาน พิจารณาในลักษณะแบบเดียวกัน พิจารณาในลักษณะแบบเดียวกันคืออะไร คือการกาหนดรู้ถึงการเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป คือการกาหนดรู้ถึง การเกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไป การเปลี่ยนแปลง รู้ความไม่เที่ยง เกิดขึ้น เปลี่ยนไป ๆ เดี๋ยวเกิดขึ้น เดี๋ยวหาย เดี๋ยวเกิดใหม่
แ ต ก่ า ร ร เ้ ู ว ท น า ท า ง จ ติ น นี ่ ะ ก า ร ร เ้ ู ว ท น า ท า ง จ ติ ก า ร ก า ห น ด ร เ้ ู ว ท น า ท า ง จ ติ ท เี ่ ก ดิ ข นึ ้ เ ร า จ ะ เ ห น็ อ กี อ ย า่ ง หนึ่งก็คือว่าเวทนา ทุกขเวทนาทางจิตเกิดขึ้นมานั้น เกิดจากอะไร เกิดจากอาการผัสสะ ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ หรือเกิดจาก...อยู่ ๆ ก็เกิดขึ้นมา ใจคิดไป เกิดจากใจ ใจมีความคิดปรุงแต่ง แล้วเกิดมีความหดหู่ ขุ่นมัว เศร้าหมองเกิดขึ้น หรือเพราะมีตัวตน มีความเป็นเรา พอมีผัสสะมีการกระทบทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ เกิดขึ้นมา แล้วก็รับรู้อย่างมีตัวตน มีความเป็นเราเกิดขึ้น กระทบอารมณ์ที่ไม่พึงปรารถนา ความ ขุ่นมัว ความเศร้าหมองทางจิตก็เกิดขึ้น เกิดความขัดเคืองขึ้นมา จิตไม่มีความเบิกบาน ไม่ผ่องใส ไม่ว่าง ตรงนี้เราจะเห็นอีกอย่างหนึ่งว่า เมื่อไหร่ก็ตามที่เรามีตัวตน หรือมีความรู้สึกว่าเป็นเราเกิดขึ้น มีผัสสะเกิด ขึ้นมาแล้วมีความขุ่นมัว ความขุ่นมัวความเศร้าหมองของจิตก็เกิดขึ้นมา
หรือบางครั้งพอมีอาการกระทบเกิดขึ้น มีผัสสะขึ้นมาจิตก็ขุ่นมัวทันที จะฟ้องเราในตัวว่าตอนนี้มี ตัวตนไหม มีความรู้สึกว่าเป็นเราไหม สภาพจิต หรือจิตที่รับรู้กว้างหรือแคบ กว้างกว่าอารมณ์หรือแคบ
