Page 23 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การกำหนดต้นจิตอิริยาบถย่อย
P. 23
การกาหนดต้นจิตอิริยาบถย่อย
ณ สานักวิปัสสนาพัฒนาทางจิต จ.ตรัง วันที่ ๒๕ พฤษภาคม พ.ศ. ๒๕๖๑
จริง ๆ แล้วเป็นส่ิงสําคัญเลยกํารที่เรํารู้วิธีกํารกําหนดต้นจิต-กําหนดอํากํารของอิริยําบถย่อย กํารกําหนดต้นจิตกับอิริยําบถย่อยนั้นสําคัญอย่ํางไร ? อันนี้เรําควรจะทําควํามเข้ําใจนิดหนึ่งว่ําต้นจิตกับ อ ริ ยิ ํา บ ถ ย อ่ ย ส ํา ค ญั ม ํา ก แ ค ไ่ ห น ก บั ก ํา ร เ จ ร ญิ ก ร ร ม ฐ ํา น ข อ ง เ ร ํา เ ร ํา ม สี ต กิ ํา ห น ด ร อ้ ู ํา ก ํา ร ใ น อ ริ ยิ า บ ถ ห ล กั — น ง่ ั กรรมฐาน เดินจงกรม แล้วก็ส่ีอิริยาบถ: ยืน-เดิน-น่ัง-นอน เรํารู้สึกว่ํากํารน่ังกรรมฐํานเป็นสิ่งสําคัญอย่ําง ย่ิงในกํารฝึกสติเรําให้อยู่กับปัจจุบัน และเพื่อควํามต่อเนื่อง(ของสติ) ต้นจิตกับอิริยาบถย่อยเป็นส่ิงสําคัญ มําก ๆ เพรําะเป็นสติท่ีจะเช่ือมโยงระหว่ํางกํารนั่งกรรมฐํานกับอิริยําบถทั่วไป
ตอนท่ีเรําจะลุกจํากกํารนั่งกรรมฐําน ตั้งแต่เรําขยับเคลื่อนไหวที่จะลุก นั่นเป็นอิริยําบถย่อยท่ีเกิด ขึ้นแล้ว ในขณะท่ีเรํากําหนดอิริยําบถหลักนั้น อํากํารในอิริยําบถหลักเป็นอย่ํางไร สติเป็นอย่ํางไร เมื่อเรํา ลุกขึ้นมําแล้วไม่มีเจตนําที่จะใส่ใจหรือเข้ําไปกําหนดรู้อํากํารของอิริยําบถย่อย ควํามต่อเนื่องของสติเรําก็ ขําดลงหรือหลุดไป เพรําะฉะนั้น กํารกําหนดรู้ต้นจิตกับอิริยําบถย่อยจึงเป็นสิ่งสําคัญเพื่อควํามเชื่อมต่อ กนั (ของสต)ิ ในอริ ยิ ําบถหลกั จะเปน็ กํารนงั่ หรอื กํารเดนิ จงกรมกต็ ําม เรํามสี ตกิ ํา หนดอํากํารอะไร เกดิ ดบั ใน ลักษณะอย่ํางไรอยู่ พอเร่ิมขยับก่อนที่จะลุก สติเรํารู้สึกก่อนขยับ เป็นกํารกําหนดรู้ต้นจิต แต่การกาหนดรู้ ต้นจิตต้องมี “เจตนา” เจตนําที่จะรู้ว่ําก่อนท่ีจะขยับ จิตมันสั่งก่อนไหม รู้สึกก่อนไหม
ทีนี้ กํารกําหนดรู้ต้นจิต ในอิริยําบถย่อยมีอํากํารต่ําง ๆ มํากมําย บํางทีเรําขยับ เรําเคล่ือนไหว เรําเดิน หันซ้ํายหันขวํา... ยกตัวอย่ํางเวลํากวําดใบไม้ เวลําเรํากวําดใบไม้เอําสติไปไว้ท่ีไหน ? บํางทีสติอยู่ ที่มือ บํางทีสติก็อยู่ที่ปลํายไม้กวําด น่ันคือสังเกตอํากํารของอิริยําบถย่อย เวลํากวําดแต่ละขณะ สังเกต อํากํารสะบัดมือของเรําเวลําสะบัดมือแต่ละครั้ง แต่ละครั้ง... หรือสังเกตที่ปลํายไม้กวําด สะบัดไม้กวําด แต่ละขณะ แต่ละขณะ... ตรงนั้นเขําเรียกสังเกตอํากํารของอิริยําบถย่อย แล้วเรําจะสังเกตอย่ํางไร ? ก็ สังเกตอํากํารสะบัดแต่ละขณะนั่นแหละ สะบัดแล้วดับอย่ํางนี้ ขยับแล้วหํายอยํา่ งนี้ ดับอย่ํางนี้ นี่คือกําร สังเกตอํากํารของอิริยําบถย่อย
141
