Page 202 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การพิจารณาสภาวธรรม

510
เข้มแข็ง นั่นคือลักษณะของจิตที่ดี ลองดูว่า ถ้าจิตดวงนี้เกิดขึ้นมา แล้วความทุกข์เกิดขึ้นไหม จิตดวงนี้เกิด ขึ้นมา เจ้าของจิตดวงนี่นะ จิตดวงนี้เกิดขึ้นมา แล้วมีความทุกข์หรือเปล่า
ถ้าจิตดวงนี้กาลังทาหน้าที่อยู่ มีความสงบ ทาหน้าที่มีความสุข ทาหน้าที่มีความว่าง ทาหน้าที่รับรู้ อารมณ์ต่าง ๆ อยู่นี่นะ ขณะนั้น ความทุกข์เกิดขึ้นได้หรือเปล่า นั่นคือ การพิจารณาสภาวธรรมที่เกิดขึ้น พิจารณาดูจิต จิตที่ดีเกิดขึ้น แล้วส่งผลดีกับชีวิตเราอย่างไร อันนี้พูดถึงลักษณะของสภาพจิต ถึงลักษณะ ของจิตล้วน ๆ
แต่จิตที่ดีแล้วนี่นะ ถ้าประกอบด้วยการ...วิธีคิดที่ดีด้วย การคิดอะไร วิธีคิดที่ดี คิดเกี่ยวกับอะไร คดิ เกยี่ วกบั การกระทา คา พดู การรบั รอู้ ารมณ์ พจิ ารณาอยา่ งดี ใสใ่ จใหด้ ี พจิ ารณาโดยแยบคาย กบั อารมณ์ ที่เกิดขึ้น กับการกระทาที่จะกระทาไป ที่จะพูดออกไป การพิจารณาอย่างดีแล้วนี่นะ พิจารณาในลักษณะ อย่างไร การพิจารณาอย่างดี วิธีพิจารณาที่ดี ก็คือ เมื่อจิตดีแล้ว การจะทาจะพูดอะไร จะพิจารณาอย่างไร ถึงจะเรียกว่าเป็นสิ่งที่ดี
การพิจารณาที่ดี ก็คือ เมื่อจิตดี พิจารณาถึงสิ่งที่จะกระทา กรรมที่จะเกิดขึ้นที่ดี ก็คือว่า เริ่มจาก การพิจารณา ดูความคิดที่กาลังเกิดอยู่นั้น เป็นไปเพื่ออะไร คิดเพื่ออะไร คิดเรื่องอะไร ดีไม่ดี มีประโยชน์ อยา่ งไร มปี ระโยชน์ หรอื ไมม่ ปี ระโยชน์ มคี ณุ มโี ทษอยา่ งไรในเรอื่ งทกี่ า ลงั คดิ อยู่ การกระทา คา พดู ทจี่ ะเกดิ ขึ้นก็เช่นเดียวกัน เราพูดเพื่อประโยชน์อะไร ทาแล้วมีประโยชน์อะไร มีสาระมีคุณมีโทษอย่างไร นั่นคือ สิ่ง ที่พึงพิจารณา
ถ้าเราสังเกต หรือกาหนดรู้พิจารณาแบบนี้แล้ว มีคุณมีโทษแค่ไหนอย่างไร เพื่อประโยชน์อะไร พิจารณาให้ชัด ให้แยบคาย ให้รอบคอบ แล้วค่อยทาค่อยพูดออกไป นั่นคือ การพิจารณาถึงสิ่งที่เกิดขึ้น ว่า เมื่อจิตดีแล้ว พิจารณาอย่างไรการกระทาถึงจะดีขึ้นด้วย เพื่อเป็นไปในทานองเดียวกัน ไปในลักษณะ เดียวกัน เกื้อกูลกุศลที่เกิดขึ้นมา
ฉะนั้นถ้าพิจารณาอย่างนี้ บางอย่างเราเห็นว่าดี สภาพจิตดีเห็นว่าดี แต่ไม่ควรพูด พูดไม่ได้ ไม่ควร พูด ทาไม่ได้ ไม่ควรทา ก็จะเห็น เพราะอะไรทาไมถึงทาไม่ได้ คิดว่าดีแล้ว แต่ทาไม่ได้ ทาไปมีผลกระทบ อย่างไร พูดไปมีผลกระทบในแง่ลบอย่างไร นั่นคืออย่างหนึ่ง สิ่งที่พึงพิจารณาให้มาก ตามจิตที่ดีแล้ว ที่ดีที่ ผ่องใส ถ้ามีความสงบแล้วรู้กว้าง ก็จะพิจารณาถึงเรื่องสิ่งเหล่านี้ ความดีเหล่านี้ มีความชัดเจนให้แยบคาย มากขึ้น ก็จะแยบคายขึ้นไป อันนี้อย่างหนึ่ง ในการพิจารณาสภาวธรรม
พิจารณาถึงจิตที่ดี การกระทาที่ดี คาพูดที่ดีออกไป เพราะฉะนั้นกลายเป็นว่า เหลือมาเป็นการ กระทาทางกาย วาจา ใจ เป็นกายกรรม วจีกรรม มโนกรรม หรือเป็นมโนกรรมที่เกิดขึ้นมา เป็นวจีกรรม เป็นกายกรรม เพราะฉะนั้น จะเกิดเป็นตรงไหนเกิดขึ้นมา ถ้าเราใช้สติ สมาธิ แล้วใช้ปัญญาพิจารณาให้ดี โดยแยบคาย สิ่งที่เกิดขึ้น ก็จะเป็นสิ่งที่ดีมีคุณเป็นที่ตั้ง มีประโยชน์ เพราะฉะนั้น สิ่งที่เกิดขึ้นมานะ เวลา เราจะทาอะไร...