Page 24 - ๕๐ ปี ๑๐๐ สัจธรรม-การพิจารณาสภาวธรรม
P. 24
332
อันนี้คือตัวสภําพจิตซึ่งเป็นสภําวธรรมอย่ํางหนึ่งที่เรํารู้สึกได้ทันทีโดยที่ไม่ต้องมําตีควําม เหมือน เวลําเรําทุกข์ รู้สึกหนัก รู้สึกอึดอัด เรํารู้สึกได้ทันที ไม่ต้องมํานั่งตีควํามว่ําอันนี้เรียกว่ําอึดอัด แต่รู้สึกทันที! นี่คือสภําวธรรมที่เกิดขึ้น ทีนี้จิตที่มีควํามว่ํางควํามเบําและตัวรู้เบําด้วย เรําสํามํารถรู้ต่อ รู้ไปเรื่อย ๆ ตัวจิต ดวงใหมท่ เี่ กดิ ขนึ้ ทรี่ ถู้ งึ ควํามเบํา เขํารแู้ ตล่ ะครงั้ เปลยี่ นอยํา่ งไร ? ตวั จติ ดวงนเี้ กดิ ขนึ้ มําเขําดบั ไปไหม ? รวู้ ํา่ เบําแล้วดับไป พอดับไป รู้สึกเบํากว่ําเดิมไหม ? ที่เบํากว่ําเดิมเป็นจิตดวงใหม่หรือดวงเก่ํา ? นี่คือจุดที่เรํา สังเกตดูสภําพจิต เพรําะฉะนั้น แม้แต่จิตที่เบําแล้วก็ยังไม่เที่ยง
แต่เพรําะกํารอําศัยควํามไม่เที่ยงนี่แหละ กํารเปลี่ยนของเขําจึงเบําขึ้นไปเรื่อย ๆ ได้ ถ้ําไม่เห็นกําร เปลี่ยนแปลงเขําก็จะอยู่ที่เดิม นั่นคือควํามไม่เที่ยงของจิต นั่นคือควํามเป็นอนิจจัง ควํามไม่เที่ยง มีกําร เปลี่ยนแปลงอยู่เรื่อย ๆ จิตก็เป็นของไม่เที่ยง แต่ควํามไม่เที่ยงในที่นี้ ไม่ใช่ว่ําไม่เที่ยงแล้วเขําจะต้องทุกข์ เสมอไป ไม่เที่ยงเปลี่ยนจํากสงบเปลี่ยนเป็นใสขึ้น จํากใสยิ่งใสมํากขึ้น สว่ํางขึ้น ตื่นตัวขึ้น สะอําดขึ้น นั่น คือกํารเปลี่ยนไปของจิตเรํา เพรําะฉะนั้น วิธีง่ํายที่สุดคือ กลับมําดูจิตเรําปุ๊บจิตเรําเป็นอย่ํางไร พอเรํารู้ว่ํา สภําพจิตเรําใส ถํามว่ํา ใสจริงหรือเปล่ํา ? เรําเองเป็นคนตอบตัวเอง ไม่ต้องไปถํามใคร เรําบอกได้ว่ําใส ประมําณไหน ใสขนําดไหน เรําบอกตัวเอง แล้วดูว่ําจิตที่ใสเขําบอกว่ําเป็นเรําไหม
แล้วเข้ําไปสํารวจในจิตที่ใสเอง ดูว่ําจิตที่ผ่องใสเขํากว้ําง เขํามีขอบเขตไหม หรืออยู่เฉพําะในตัว รอบ ๆ ไม่ใสตําม หรือว่ําข้ํางในใสข้ํางนอกก็ใสตํามไปด้วย แล้วจิตที่ใสกว้ํางแค่ไหน นี่คือกํารสํารวจดูจิต ตัวเอง ไม่ใช่แค่รู้แค่ว่ําข้ํางในใสแล้วก็หยุด ต้องเข้ําไปรู้เรื่อย ๆ ดูแล้วมันกว้ํางไหม พิจํารณําตรงนี้ แล้วสิ่ง ที่เรําถํามก็คือว่ํา เมื่อจิตใสแบบนั้น จิตตรงนั้นเป็นของใคร ? เห็นไหม ไม่บอกว่ําเป็นใคร แต่รู้สึกว่ําจิตเรํา ใส เขําไม่บอกว่ําเป็นใคร แต่รู้สึกว่ําเป็นจิตเรํา จิตของเรําจะบอกว่ําจิตเรําใสขึ้น ๆ เรําบอกได้ว่ําเขําไม่บอก ว่ําเป็นตัวเรํา แต่โดยสมมติจึงมีประธํานเข้ําไป เป็นแค่รู้สึกว่ําจิตเรําใสขึ้น ถ้ําจิตเรําใสขึ้นหมํายถึงว่ําเรํา จะเห็นว่ําจิตของเรําสะอําดขึ้นไหม ถึงแม้ไม่ได้บอกว่ําเป็นเรํา แต่สมมติว่ํานั่นคือเรํา เพรําะอะไร ?
เพรําะสิ่งที่เป็นอยู่เกิดขึ้นบริเวณรูปนํามอันนี้ เรําเคยเรียกรูปนํามนี้ว่ําเป็นเรํา นั่นคือโดยสมมติ เหมือนกัน พอเรําเห็นถึงควํามจริงไม่มีเรํา ก็ยังสมมติเรียกว่ําเป็นเรํา แต่ไม่ใช่ควํามรู้สึกจริง ๆ ไปหลงคิด ว ํา่ เ ป น็ เ ร ํา เ พ ร ํา ะ ฉ ะ น นั ้ ต ร ง น จี ้ ะ พ ฒั น ํา ข นึ ้ ไ ด ้ ร ต้ ู อ่ ไ ป อ กี ว ํา่ จ ติ จ ะ เ ป น็ อ ย ํา่ ง ไ ร ร ใ้ ู ห ช้ ดั แ ล ว้ ถ ํา้ ร ส้ ู กึ ว ํา่ จ ติ ต ร ง น ี ้ ผอ่ งใส จติ เรําใส เรําจะรวู้ ํา่ แลว้ ทกุ วนั ทเี่ รําใชจ้ ติ ทํา หนํา้ รบั รอู้ ํารมณต์ ํา่ ง ๆ ใชจ้ ติ ทใี่ สแบบนที้ ํา หนํา้ รบั รู้ หรอื จิตประเภทไหน ถ้ําใช้จิตที่ใสที่ว่ํางอย่ํางไม่มีตัวตนตรงนี้รับรู้อํารมณ์ที่เคยรับรู้ ลองดูว่ํารู้สึกเป็นอย่ํางไร ? จิตที่ใส จิตที่ว่ํางจํากตัวตน ถ้ําใช้จิตประเภทนี้ทําหน้ําที่รับรู้ แล้วสังเกตดูว่ําอํารมณ์ที่ปรํากฏขึ้นมําทํางตํา หู จมูก ลิ้น กําย ใจ ทําให้กิเลสเกิดขึ้นได้ไหม ?
ถ้ําจิตที่ใสกว้ํางกว่ําอํารมณ์ที่รับรู้ กลํายเป็นว่ํานั่นคือสติที่แก่กล้ํา จิตที่ผ่องใสจิตที่ตื่นตัวกลําย เปน็ จติ ทมี่ สี ติ สมําธิ จติ ตงั้ มนั่ สตแิ กก่ ลํา้ เพอื่ ทจี่ ะรบั รอู้ ํารมณเ์ หลํา่ นนั้ ถํามวํา่ อํารมณท์ เี่ คยทํา ใหเ้ ปน็ ทกุ ข์ ขุ่นมัวเศร้ําหมอง สํามํารถทําให้จิตขุ่นมัวเศร้ําหมองได้ไหม ขณะที่ใช้จิตประเภทนี้ทําหน้ําที่รับรู้อํารมณ์ ? นี่ คือกํารที่เรํามําดูสภําพจิต ต่อไปถ้ําเรําต้องกํารที่จะไม่ให้อํารมณ์นั้นเข้ํามํากระทบหรือทําให้เกิดควํามทุกข์
