Page 10 - Peng.Produk.Linguistik Am BKD
P. 10
2.2 Morfologi moi gana it kaanu monoriuk struktur
ayat it manganu do hogot sabaagi
Tuni konsonan om tuni vokal it unit tokoro. Tumanud di buuk Puralan
maan piiso’o gisom ka’asil ot tuni it Boros Kadazandusun id Sikul, ayat
kirati nopo nga oroitan sabaagi ka- nopo nga kisuang do roromu/unsur
pamansayan hogot. Sid gana linguis- klausa. Mantad dii oilaan tokou dot
tik kawo pointantu it kaanu monoriuk gana diti(sintaksis) nopo nga monori-
kokomoi ahal diti nopo nga ‘morfologi’. uk kokomoi bontuk, struktur, om kapa-
tumanud Kamus Dewan edisi ke-4, mansayan ayat/panandatan (Kamus
morfologi nopo nga gana it monoriuk Dewan Edisi ke-4). tumanud di Rami-
kokomoi struktur, bontuk om sompu- nah Hj (1985), sintaksis nopo nga gana
ruan boros. Sid suang suang gana diti it monoriuk kokomoi pionitan do hogot
waro bontuk boros toi ko unit it opon- om hogot sid suang iso-iso pananda-
sol do maan tokou rotio inono morfem. tan. Haro duo aspek oponsol it maan
Tumanud buuk Puralan Boros Ka- ilo’o sid ponoriukan gana diti inono:
dazandusun(2008) id Sikul, morfem frasa om klausa. Frasa nopo nga pi-
nopo nga iso unit boros tokoro ii kaano isaan hogot gisom koingkakat ot iso
poposolwan do iso boros it pointantu unit ayat/panandatan it kirati miagal
om kirati sondii om abaagi nogi sid ko ‘ilo + tanak’ dumadi ‘ilo tanak’ om
duo kawo inono: morfem terikat om kosuang sid kawo Frasa Ngaran(FN)
morfem bebas. Morfem terikat nopo sabab monuku do boros ngaran ‘tan-
nga unit boros it au koingkakat sondii ak’. Klausa nopo nga unit boros it ki-
miagal ko boros-boros it poinsuang id waa subjek om predikat di dumadi dot
sompuruan boros ponugku(pon-, son- konstituon do ayat, abaagi nogi sid
, -ai, -an). Morfem bebas nopo nga unit duo kawo inono: klausa obibas om
boros it koingkakat sondii(kopogowit klausa au obibas. Klausa obibas nopo
rati) mulong do au ataakan sokodung nga klausa di milo mingkakat son-
mantad boros sompuruan suai, mia- dii. Pomitanan: aralom tomod(kiwaa
gal ko tangkus, muli. Oponsol tomod rati). Nung klausa au obibas nopo
ot toilaan gana diti montok popoim- nga kawo klausa it aiso rati nung
bulai do boros it ogingo(gramatis). au sokodungon do klausa wokon.
Pomitanan: nung songulunan(amu
poimponu/aso rati pointantu).
2.3 Sintaksis
Sid 2.2 nokoilo tokou no gana it
monoriuk kokomoi struktur ‘boros’.
Tumilombus, misingilo tokou koko-
10