Page 28 - LSDB Tp. Cam Pha (1930 - 2025)

Vịnh Bái Tử Long với hàng trăm hòn đảo, cùng nhiều hang động
có cảnh quan kỳ thú và sự độc đáo của địa hình, địa mạo thu hút
sự khám phá của du khách và các nhà khoa học về sinh thái và
về các giá trị văn hóa, lịch sử... sẽ là nơi tham quan du lịch cho
khách thập phương, tạo nên lợi thế phát triển du lịch, bảo vệ
quốc phòng, an ninh của Thành phố, của tỉnh Quảng Ninh và
khu Đông Bắc Tổ quốc.

II. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH THÀNH PHỐ CẨM PHẢ

Trải qua nhiều bước thăng trầm của lịch sử, tên gọi và phạm
vi địa giới hành chính của Cẩm Phả đã nhiều lần thay đổi. Cẩm
Phả ngày nay được hình thành bởi quá trình tách ra, nhập lại
qua nhiều thời kỳ lịch sử.

Xa xưa, Cẩm Phả là một xã trong tổng Hà Môn thuộc châu
Tiên Yên. Đó là một nơi rộng rãi (Phổ, Phả) và đẹp như gấm vóc
(Cẩm) mà thành tên. Năm 1831, Vua Minh Mạng tách Cẩm Phả
làm một tổng thuộc huyện Hoành Bồ. Tổng Cẩm Phả lúc đó gồm
5 phố: Hạ Lâm (phiên âm là Hà Lầm), Núi Trọc, Ngã Hai, Mông
Dương, Vạn Hoa và 3 xã: Cẩm Phả, Đại Lộc, Quang Hanh.

Ngày 24/01/1884, thực dân Pháp ép triều đình nhà Nguyễn
làm khế ước bán mỏ Hòn Gai - Cẩm Phả cho tên Ba-vi-ê-sô-phua
với giá 10 vạn đồng Đông Dương. Ngày 24/8/1886, Ba-vi-vê-sô-pua
(Bavieaupour) thành lập Công ty Pháp mỏ than Bắc Kỳ (S.F.C.T)
độc quyền chiếm đoạt và khai thác than vùng Hòn Gai, Cẩm Phả,
Mông Dương, cho tiến hành thăm dò, khai thác than trên cơ sở
những lò cũ của dân bản xứ là người Sán Dìu, Thanh Phán, Kinh,
Tày, Hoa...
Năm 1936, chính quyền thực dân phong kiến đã tách 3 tổng:
Cẩm Phả, Hà Gián, Vân Hải thành lập châu Hà Tu. Năm 1940,
đổi thành châu Cẩm Phả bao gồm các xã phía Đông Hoành Bồ,
phần lớn xã thuộc huyện Ba Chẽ và đảo Cái Bầu (Kế Bào, Vân Đồn).
Về địa giới hành chính: Chúng đặt châu Cẩm Phả thuộc tỉnh
Quảng Yên; ta đặt châu Cẩm Phả trực thuộc Đặc khu Hòn Gai
(tương đương cấp Tỉnh).

27