Page 3 - อนาคตทิศทางงานวิจัย
P. 3
ข
ค�าน�า
ประเทศไทยเป็นประเทศส่งออกสินค้าเกษตรที่ส�าคัญของโลก โดยส่งออกผลิตผลการเกษตร
ปฐมภูมิในปริมาณมากทุกปี และยังเป็นผู้ส่งออกสินค้าเกษตรส�าคัญของโลก เช่น ข้าว ยางพารา อ้อย
และมันส�าปะหลัง โดยเฉลี่ยแล้วผลิตผลทางการเกษตรของไทยกว่าร้อยละ 41 เพื่อการส่งออก โดยตลาด
หลักการส่งออกสินค้าเกษตรของไทยในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา (พ.ศ.2553-2558) พึ่งพิงอยู่กับประเทศจีน
ค่อนข้างสูง ไม่ว่าจะเป็นข้าว ยางพารา แป้งมันจากมันส�าปะหลัง อย่างไรก็ตามเนื่องจากสินค้าเกษตรมี
ราคาต่อตันค่อนข้างต�่า เกษตรกรส่วนใหญ่ของประเทศมีฐานะยากจน ปัญหาหนี้สิน และขาดทักษะการ
ใช้ประโยชน์ของพื้นที่เพาะปลูกอย่างเต็มประสิทธิภาพ เพื่อให้ได้ผลผลิตต่อไร่สูงขึ้นโดยมีต้นทุนการผลิต
ที่ลดลง ภาคเกษตรของไทยยังมีความสามารถในการแข่งขันค่อนข้างต�่าและมีการพัฒนาที่ไม่ยั่งยืน จาก
สภาวะข้างต้นท�าให้เกษตรกรของไทยส่วนใหญ่อยู่ในสภาพอ่อนแอ ต้องพึ่งพาธรรมชาติ สภาวะอากาศ
และความช่วยเหลือจากภาครัฐ
และด้วยปัญหาพื้นที่การเพาะปลูกที่ลดลง ประชากรไทยในสังคมปัจจุบันสนใจประกอบอาชีพ
เกษตรกรลดลง ดังนั้นระบบเกษตร ต้นน�้า กลางน�้า และปลายน�้าที่มีประสิทธิภาพจึงมีความจ�าเป็น เพื่อ
เพิ่มความสามารถในการแข่งขันของประเทศและท�าให้รายได้ต่อหัวของประชากรเพิ่มขึ้น อย่างไรก็ตาม
การศึกษาเทคโนโลยีที่ใช้ในด้านการผลิตและการแปรรูปสินค้าเกษตรยังมีอยู่น้อยมาก ทั้งๆ ที่มีนักวิจัย
ที่มีคุณภาพอยู่ในภาครัฐและงบวิจัยในการพัฒนาทุกปี โดยเฉพาะการวิจัยและพัฒนานวัตกรรมทางด้าน
เกษตรกรรมแต่ละตัวในแง่ การผลิต การแปรรูป และการตลาดของสินค้า เพราะเกษตรกรรมเป็นหัวใจ
ส�าคัญของการด�ารงชีวิตและความเป็นดีอยู่ดีของประชากรไทย หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับงานวิจัยด้าน
วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี จะต้องร่วมมือกับสถาบันการศึกษาและภาคเอกชนในการพัฒนากลไกการจัด
จ�าหน่ายและพัฒนาคุณภาพผลิตภัณฑ์ทางเกษตรไปสู่อุตสาหกรรมแปรรูปเพื่อเพิ่มศักยภาพการแข่งขัน
ของประเทศการจะเพิ่มรายได้สุทธิของเกษตรกรนั้น ต้องปรับบทบาทเป็นเกษตรกรชาญฉลาด (Smart
farmer) และเป็นผู้ประกอบการเกษตรที่ประสบความส�าเร็จ (Successful farm entrepreneurs)
คู่มือเล่มนี้เป็นส่วนหนึ่งของโครงการวิจัย “แนวทางในการวางกลยุทธ์งานวิจัยสินค้าเกษตร
ส่งออก 4 อันดับของไทย สู่การพัฒนาเศรษฐกิจอย่างยั่งยืนและศักยภาพการแข่งขันของประเทศ”
เพื่อสะท้อนให้เห็นปัญหาของการขาดแคลนงานวิจัยที่ตอบสนองต่อปัญหาของระบบเกษตรในปัจจุบัน
และแนวโน้มเทคโนโลยีที่ประเทศคู่แข่ง คู่ค้า ผู้ถือครองทรัพย์สินทางปัญญาและเทคโนโลยีเพื่อพัฒนาการ
ศึกษาวิจัย การผลิตวัตถุดิบ และการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร ได้แก่ ข้าว ยางพารา อ้อย และมัน
ส�าปะหลัง เพื่อประกอบการตัดสินใจในการด�าเนินนโยบายสาธารณะและก�าหนดทิศทางงานวิจัยใน
อนาคตเพื่อบรรลุวัตถุประสงค์ของการยกระดับเกษตรกรรมแบบไทยดั้งเดิม เพิ่มมูลค่า สู่อุตสาหกรรม
ยุคใหม่ในเศรษฐกิจและสังคมดิจิทัล
รองศาสตราจารย์ ดร. ภาณุวรรณ จันทวรรณกูร
รองคณบดีฝ่ายวิจัยและวิเทศสัมพันธ์ วิทยาลัยนานาชาติ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
