Page 77 - 7.SINIF - ÇIKTIYA HAZIRLIK

Çevrenin ve çevre faktörlerinin insana uygun hale getirilmesi sağlanır.

İnsanın yaşadığı ve belli bir süre içinde bulundukları fiziki ortamlardır. Fiziki olarak içinde yaşanılan çev-

reye mekan denir. Mekan ise mimari tasarım unsurudur. Mekan ve mekan ile ilişkili tüm faktörler insanın kendisi-

ne uygun olmalıdır.

Örn: Bir sınıfın genişliği ve yüksekliği, rengi , ışıklandırma ve havalandırması , gürültüye karşı yalıtımı , sıra-
ların ve masaların öğrencilerin özelliklerine uygunluğu çevre ve çevre faktörlerinin dikkate alınması ile tasarlanır.

Ses genel olarak frekans (hertz) ve şiddet (desibel), hız, gürlük, tını gibi özellikleriyle açıkla-

nır. Frekans, ses dalgalarının birim zamanda tekrarlanma sıklığı olarak açıklanabilir ve birimi

hertzdir (Hz).

İnsan kulağı yaklaşık olarak 20- 20.000 Hz aralığındaki titreşimleri duyabilir. İnsanların sağ-

lıklı ve verimli bir şekilde yaşamlarını sürdürebilmesi için sesin şiddetinin ve maruz kalma süresi-

nin kontrol edilmesi gereklidir. Kontrol edilmeyen ses, geçici veya kalıcı duyma bozukluklarına

neden olabilir. 0-60 db arasındaki sesler insanın güvenli bölge sesleridir.

Ortam sıcaklığı çalışma verimini etkileyen bir diğer önemli faktördür. İnsan ısıya da önemli

ölçüde duyarlılık gösterir ve belirli limitlerde sağlıklı çalışabilir. Küçük değişiklikler haricinde iç

organların sıcaklığı 37 derecedir. Vücut fonksiyonlarının sağlıklı çalışması için vücut ısısı sabit

olmalıdır. Vücudun ısı dengesi harcanan güç ve ortam sıcaklığı ile doğrudan ilgilidir. Yüksek

güç gerektiren işlerin sıcak mekânlarda yapılması; insanda dikkat dağılması, sinirlilik, terleme

gibi performans kayıplarına neden olur. 20-25 derece arasındaki sıcaklık optimum yani insanın
en rahat olduğu sıcaklık aralığıdır.

İnsanların aralıksız çalışma süreleri, uzanma, tutma, kavrama kabiliyetleri, ağırlık kaldırma,
taşıma kapasitelerinin de belirli sınırları vardır ve bu sınırlar genellikle yaş ve cinsiyete bağlı ola-

rak değişiklikler gösterir. Ergonomik ortamların oluşturulabilmesi için bu sınırlılıklarının belirlenmesi

önemlidir. Yaşlı insanlar, çocuklar, engelliler ,farklı ve özel gereksinimlere sahip olabilir. Çevre
ve çevre faktörleri tasarlanırken özellikle erişilebilirlik ve bu farklılıklara uygunluk göz önünde bu-

lundurulmalıdır. Örneğin, sınıf bir çevre ise, masa ve sıra bir çevre faktörüdür. Masa ve sıraların

fiziksel özellikleri ergonomik açıdan onu kullanacak bireylere göre geliştirilmelidir.

78