Page 55 - Cuốn 70 năm (c)
P. 55
thanh niên tham gia tuyên truyền, mở rộng ảnh hưởng trong
các làng xã, như lập Hội Thể dục thể thao ở Kim Châm,
Triều Khúc. Bên cạnh đó, việc tuyên truyền đọc sách báo, thơ
ca cũng diễn ra khá rộng rãi ở Xuân Quang, Thọ Vực,... Các
tài liệu này đều do Nam Kim Đường phát hành, như Chỉ lối
Đào Nguyên (lúc đầu có tên là Chỉ lối Hương Sơn), Tiếng gà
gáy sáng, Phố ăn mày... Sách báo, thơ ca tiến bộ có tác dụng
lớn trong việc giáo dục tư tưởng cho nhân dân và lên án chế
độ thực dân, phong kiến, bênh vực đời sống của dân nghèo.
Chẳng hạn, tập thơ Tiếng gà gáy sáng và tập truyện Phố ăn
mày do đồng chí Đanh sáng tác đã tố cáo nỗi khổ của nhân
dân lao động; Chỉ lối Đào Nguyên lên án chính sách lợi dụng
tôn giáo của bọn thực dân, đế quốc nhằm đầu độc tinh thần
nhân dân và chỉ cho quần chúng con đường giải phóng khỏi
xiềng xích nô lệ, xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Những tài liệu này đã khích lệ tinh thần yêu nước của
một bộ phận không nhỏ nhân dân trong xã, chỉ cho nhiều
người thấy nguồn gốc của mọi bất công, đau khổ là sự thống
trị của chế độ thực dân, phong kiến. Từ Nam Kim Đường, các
tài liệu không chỉ tỏa đến các xóm thôn Đội Bình mà còn lan
rộng đến nhiều làng xã khác trong tổng Đại Bối và phủ Ứng
Hòa, góp phần đưa phong trào đấu tranh dân chủ trong phủ
phát triển. Nam Kim Đường còn mở rộng phạm vi hoạt động,
liên lạc được với số thanh niên trí thức ở Đặng Giang; hướng
dẫn họ mở lớp học ban đêm cho người nghèo, đấu tranh
chống phụ thu lạm bổ; đòi bỏ các hủ tục lạc hậu như ma
chay, cưới hỏi phiền phức...
Những hoạt động của Nam Kim Đường làm cho chính
quyền thực dân rất tức tối, nhưng do làn sóng dân chủ lên
cao, nên chúng không thể ngăn cấm được. Tuy vậy, bọn tổng
lý địa phương nhiều lần gây khó dễ đối với đồng chí Dư Văn
55
