Page 13 - DARA2023
P. 13
ประวัติิพระราชชายาเจ้้าดารารัศมี ี
ขณะทรงพระเยาว์์
ี
ั
เจ้้าดารารัศมี พระราชชายา มีีพระนามีเดิมีว่่า “เจ้้าดารารัศมีี” พระนามีลำลองเรียกกันในครอบครว่ว่่า “เจ้้าน้อย” และ
่
ี
�
่
่
่
ในพระประยูรญาติิว่่า “เจ้้าอ�ง” ประสููติิเมี�อว่ันอังคาร ขึ้�น 4 คำ เดอน 8 ปีระกา (หากนับทางเหนอ เป็นเดอน 10) หรอติรงกับว่ันท 26
่
่
�
่
่
สูงหาคมี พ.ศ. 2416 เว่ลา 00.30 น.เศษ ณ ค้้มีหลว่งกลางเว่ียงนครเชียงใหมี่ (ปัจ้จ้้บันคอโรงเรียนยพราชว่ิทยาลัย) เป็นพระธิิดาใน
ิ
้
พระเจ้้าอินทว่ิชยานนท์ กับ เจ้้าทิพเกสูร มีีพระเชษฐภคนร่ว่มีพระอทรหน่�งพระองค์ คอ เจ้้าจ้ันทรโสูภา
ี
่
้
ิ
ั
�
เมีอทรงพระเยาว่์ เจ้้าดารารศมีทรงพระอกษรทงฝ่่ายล้านนา สูยามี และภาษาองกฤษ จ้นแติกฉานทงยงได้ทรงศกษาขึ้นบธิรรมีเนยมี
ั
�
ั
่
ี
ี
ั
่
ั
ั
�
ี
�
้
ี
่
ี
ู
ู
ิ
ประเพณติ่างๆ จ้นนับได้ว่าทรงเป็นผู้้รอบร้ในด้านขึ้นบประเพณอันเก่าแก่เหล่าน�นดทสูดคนหน�งเลยทีเดียว่ และโปรดการทรงมี้าเป็นอย่างย�ง
ี
ั
เหตุุแห่งการเสด็็จเข้าว์ังหลว์ง
ี
ี
้
ในปีพ.ศ. 2426 เมี่�อเจ้้าดารารัศมี มีีพระชนมีายได้ 11 พรรษาเศษ พระบิดาได้จ้ัดให้มีพิธิีโสูกันติ์เจ้้าดารารศมีอย่างยงใหญ่
�
ั
ี
ิ
่
้
ั
่
้
ิ
ซึ่�งเป็นพธิีโสูกันติ์คร�งแรกในล้านนา โดยมีีพระยาราชสูมีภารากร (เล�อน สูรนันท์) ขึ้้าหลว่งสูามีหว่เมีอง เป็นธิระในเร�องการจ้ัดพธิีโสูกันติ์
ิ
่
ั
่
ั
ิ
่
�
ี
ติลอดงาน ภายหลัง พระบาทสูมีเด็จ้พระจ้ลจ้อมีเกล้าเจ้้าอย่หัว่ทรงพระกรณาโปรดเกล้าฯ ให้พระเจ้้าน้องยาเธิอ กรมีหมีนพชติปรชากร
้
ิ
ู
้
ั
�
ิ
(เว่ลานนดำรงติำแหน่งขึ้้าหลว่งประจ้ำภาคพายพ) ได้อญเชญ พระกณฑล (ติ้มีห) และพระธิำมีรงค์เพชร ไปพระราชทานเป็นขึ้องขึ้ว่ัญ
ั
้
ู
้
ั
้
ว่ันโกนจ้ก แก่เจ้้าดารารัศมี ี
�
่
่
คล้อยหลัง 3 ปี ในว่ันท 4 ก้มีภาพันธิ์ พ.ศ. 2429 (ติรงกับว่ันพฤหสูบด ขึ้�น 11 คำ เดอน 3 ปีจ้อ อัฐศก จ้ลศักราช 1248)
้
ี
�
ี
ั
้
่
ิ
็
ั
็
ในปี 2429 น�น พระเจ้้าอินทว่ิชยานนท์ ได้เสูดจ้ลงมีายังกรงเทพฯ เพ�อร่ว่มีในพระราชพธิีลงสูรง และสูถาปนาสูมีเดจ้พระบรมีโอรสูาธิิราช
ั
้
ี
้
เจ้้าฟ้้ามีหาว่ชิรณหิศ สูยามีมีกฎราชก้มีาร เจ้้าดารารัศมีีได้โดยเสูด็จ้ติามีพระบิดาลงมีากรงเทพฯ ในคร�งน�ด้ว่ย และได้ถว่ายติัว่รับราชการ
้
ฝ่่ายใน เป็นเจ้้าจ้อมี ติำแหน่งพระสูนมี ในพระบาทสูมีเดจ้พระจ้ลจ้อมีเกล้าเจ้้าอยู่หัว่ เลยประทับอยู่ ณ กรงเทพมีหานคร นับแติ่น�นมีา
็
ั
้
้
เจ้าจอมมารด็า
็
เมี�อพระองค์เสูดจ้เขึ้้ามีาประทับในพระบรมีมีหาราชว่ัง พระบิดาได้ประทานเงินค่าติอไมี้ (ค่าสูมีปทานไมี้สูักในเขึ้ติแคว่้นล้านนา
่
ั
ี
่
ั
ี
ั
่
ซึ่�งติอนน�นถอกันว่่าป่าไมี้สูักท�งหมีดในดินแดนล้านนาเป็นขึ้องพระเจ้้านครเชียงใหมี่ท�งสู�น จ้ะยกประทานแก่ผู้้ใดก็ได้ ในกรณน�ทรงยก
ั
ิ
ู
ั
่
่
ผู้ลประโยชน์เป็นค่าสูัมีปทานประทานพระธิิดา) เพ�อสูร้างติำหนักขึ้นาดใหญ่ขึ้�นใหมี่ ในเขึ้ติพระราชฐานช�นใน ในพระบรมีมีหาราชว่ัง
ี
ี
เพ�อเป็นท�ประทับขึ้อง เจ้้าจ้อมีดารารัศมีีและขึ้้าหลว่งในพระองค์ ในระหว่่างท�ประทับอย่ในพระบรมีมีหาราชว่ัง ทรงดำรงพระองค์อย่างเรียบง่าย
ู
่
มีิได้สูนพระทัยติ่อการถูกมีองพระองค์ว่่าเป็น “เจ้้าหญิงเมีองลาว่” แติ่ประการใด ทรงให้ขึ้้าหลว่งในติำหนักแติ่งกายด้ว่ยผู้้าซึ่�นแบบล้านนา
่
ิ
่
่
ั
ี
้
ู
เหมีอนเมี่�อคร�งท�ยังประทับอย่ ณ ค้้มีหลว่งนครเชียงใหมี่ทกประการ รว่มีท�งโปรดให้ศกษาศิลปะดนติรีไทย ดนติรีสูากล การขึ้ับร้อง และ
ั
�
ี
่
่
�
ี
การฟ้้อนรำ ท�งน เจ้้าจ้อมีดารารัศมี สูามีารถทรงเคร�องดนติรีไทยหลากหลายชนิด แติ่ท�โปรดและทรงได้ถนัดทสูดคอ “จ้ะเขึ้้”
ี
้
ี
ั
เจ้้าจ้อมีดารารัศมียังทรงสูนพระทัยในการถ่ายรูปซึ่�งถอเป็นเร�องใหมี่ขึ้องสูมีัยน�น นอกเหนอไปจ้ากพระปรีชาสูามีารถด้านการทรงมี้า
่
่
ี
่
ั
่
ี
ขึ้ณะน�นยังทรงเป็นเพียงเจ้้าจ้อมีพระสูนมี ยังไมี่ได้รับการสูถาปนาให้เป็นเจ้้านายในราชว่งศ์จ้ักรี จ้นกระท�ง ปี 2451 ท�เจ้้าจ้อมีมีารดา
ั
ั
้
่
็
้
ดารารัศมี มีีพระประสูงค์จ้ะเสูดจ้กลับไปเยอนนครเชียงใหมี่ พระบาทสูมีเดจ้พระจ้ลจ้อมีเกล้าเจ้้าอย่หว่ จ้งทรงพระกรณาโปรดเกล้าฯ
็
่
ู
ั
ี
สูถาปนาเจ้้าจ้อมีมีารดาดารารัศมีีขึ้�นเป็นพระมีเหสูอีกพระองค์หน�ง ดำรงพระอสูริยยศ “พระราชชายา” และ ดำรงฐานันดรศักด�เจ้้านาย
ิ
่
ิ
ี
่
ั
ในราชว่งศ์จ้ักร นับแติ่น�น
ี
่
ด้ว่ยการดำรงพระองค์อย่างเรียบง่าย หากแติ่แฝ่งไว่้ด้ว่ยพระปรีชาญาณ คว่ามีมี้่งมี�น และคว่ามีเช�อมี�นในพระองค์ กอปรกับ
ั
ั
ี
ี
ี
ี
้
ู
ี
ี
้
่
คว่ามีจ้งรักภักดท�ทรงมีติ่อพระบรมีราชสูว่ามี จ้งเป็นท�โปรดปรานฯ ใน พระบาทสูมีเด็จ้พระจ้ลจ้อมีเกล้าเจ้้าอย่หัว่ ในท�สูดเจ้้าดารารัศมี ี
้
่
ั
่
ซึ่�งขึ้ณะน�นยังทรงดำรงติำแหน่ง “เจ้้าจ้อมีดารารัศมีี” ก็ทรงพระครรภ์ และมีีพระประสููติิกาลพระราชธิิดา เมี�อว่ันท 2 ติลาคมี พ.ศ. 2432
�
ี
ั
ี
ี
่
่
้
ิ
ทรงพระนามีว่่าพระเจ้้าลูกเธิอ พระองค์เจ้้าว่มีลนาคนพสู ในคราว่น�นจ้งทรงพระกรณาโปรดเกล้าฯ ให้เล�อนติำแหน่ง “เจ้้าจ้อมีดารารัศมีี”
่
ขึ้�นเป็น “เจ้้าจ้อมีมีารดาดารารัศมีี”
THE HISTORY
