Page 52 - marine meteorology

2.5 BULUTLAR

Havanın soğuması sırasında, nem ve sıcaklıkta meydana gelen değişmeler
sonucunda küçük su damlacıklarının (20 –200 μm) veya buz kristallerinin birleşerek
oluşturdukları meteorolojik olaylardır.

Denizler, göller ve akarsulardan buharlaşan sular, nem yüklü tanecikler halinde
yukarı doğru yükselirler. Sıcaklık, yerden yukarıya doğru çıkıldıkça her 100 m’de yaklaşık
1 °C azalır. Ayrıca yukarıya doğru çıkıldıkça her 10 m’de hava basıncı 1 mb. azalır. Basınç
ve sıcaklık azaldıkça nem tanecikleri genleşip yoğunlaşarak nemin soğumasına neden olur.
Böylece bulutlar oluşur. Bulut oluşumu için yükselme, soğuma ve yoğunlaşma gerekir.
Hava kütlesinin aşağıya doğru hareketi bulut oluşumlarını engeller.

Bulut oluşumuna neden olan soğuma 5 farklı yolla gerçekleşebilir;

✓ Radyasyon yoluyla soğuma,
✓ Konveksiyon yoluyla soğuma,
✓ Cephelerin etkisiyle hava kütlesinin yükselmeye zorlanması sonucu soğuma,
✓ Hava kütlesinin yeryüzü şekillerinin etkisiyle yükselmeye zorlanması sonucu
soğuma,
✓ Hava kütlesinin türbülans şeklinde dönerek yükselmesi sonucu soğuma.

Bulutlar yeni oluştuklarında içlerindeki su buharı çok küçük oldukları için üzerine
gelen ışıkları doğrudan yansıtır ve bu nedenle beyaz görünürler. Zamanla su damlacıkları
büyüdükçe kalınlaşır ve bu nedenle gelen ışığı daha az yansıtırlar. Bu durumda bulutun
rengi daha koyu renkte görünür. Bulutun rengi koyulaştıkça su damlacıkları ağırlaşır ve
bulut kümesinin altına toplanarak yağmur bulutlarını oluşturur.

2.5.1 Fiziksel Özelliklerine Göre Bulut Tipleri

➢ Tüysü bulutlar (Cirriform):
Küçük buz kristallerinden oluşur.
Yaklaşık 700 m. yüksekte
oluşurlar. Çok hızlı çoğalırsa
fırtına habercisi olur. Tek tek
bulunan tüy bulutlar açık havanın
habercisi olur. Ör: Cirrocumulus

İçindekiler 51