Page 219 - Gramatyka francuska Grevisse ebook bez hasła

6. Czasownik

389 Participe passé poprzedzony en
Participe passé poprzedzony zaimkiem en w funkcji dopełnienia bliższego jest zazwy-
czaj nieodmienny, ponieważ en jest zaimkiem nieosobowym i cząstkowym:
Des difficultés, certes, j’en ai éprouvé ! (Trudności? Oczywiście, że ich doświadczyłam!)
Voyez ces fleurs, en avez-vous cueilli ? (É. Littré)

UWAGI
1. Zasadę tę stosuje się również, gdy zaimek en występuje w wyrażeniach z przysłówkiem ilościowym:
Tu m’as dit que les romans te choquent ; j’en ai beaucoup lu. (A. de Musset)
J’en ai tant vu, des rois. (V. Hugo)

2. W zdaniach, w których zaimek en nie jest dopełnieniem bliższym, a ponadto nie jest ani
nieosobowy, ani cząstkowy, nie ma on wpływu na uzgadnianie participe passé:
Ce sont de vrais amis ; je n’oublierai pas les services que j’en ai reçus.

390 Participe passé czasowników zwrotnych

N.B.
1. Aby znaleźć dopełnienie bliższe czasownika zwrotnego, wystarczy zastąpić czasownik posił-
kowy être czasownikiem avoir:
Ils se sont imposé des sacrifices (Ils ont imposé quoi ? des sacrifices).
(Narzucili sobie wyrzeczenia.)
2. Patrz również rodzaje czasowników zwrotnych: § 287.

a) Participe passé czasowników zwrotnych wzajemnych uzgadnia się z podmiotem,
jeśli po czasowniku zwrotnym nie występuje dopełnienie bliższe; w przeciwnym
razie participe passé nie uzgadnia się:
Elle s’est coupée au doigt. (Zacięła się w palec.)
Pierre et Raphaël se sont battus. (Pierre i Raphaël pobili się.)
Elle s’est coupé le doigt. (Ucięła sobie palec.)
Pierre et Raphaël se sont dit des injures. (Pierre i Raphaël obrzucili się nawzajem obelgami.)

UWAGI
1. Participe passé jest uzgadniany z dopełnieniem bliższym, jeśli czasownik zwrotny jest poprze-
dzony tym dopełnieniem:
Les sacrifices qu’elle s’est imposés.
(Wyrzeczenia, które sobie narzuciła. [que = zaimek w funkcji dopełnienia bliższego])

2. Participe passé podanych niżej czasowników jest zawsze nieodmienny, ponieważ czasowniki
te nie przyjmują dopełnienia bliższego:
se convenir se parler se ressembler se suffire
se nuire se plaire se rire se survivre
se mentir se déplaire se sourire
s’en vouloir se complaire se succéder
Ils se sont nui. (Zaszkodzili sobie nawzajem.)
Les rois qui se sont succédé.
Ils se sont plu l’un à l’autre.

219