Page 295 - Przejdz_na_wyzszy_poziom_t1_flipingbook bez hasła

VIII. DODATEK GRAMATYCZNY

13 lICzeBNIKI

1. W rodzaju niemęskoosobowym po liczebnikach dwa, trzy, cztery
w mianowniku rzeczownik występuje również w mianowniku. Po
liczebnikach powyżej pięciu rzeczownik występuje w dopełniaczu,
np. dwa (trzy, cztery) lata, domy, tomy, samochody, kwiaty...
pięć (sześć, dziesięć, sto...) lat, domów, tomów, samochodów, kwiatów...
2. Liczebniki dwa, trzy, cztery mają w rodzaju męskoosobowym dwie
formy: dwaj/dwóch, trzej/trzech, czterej/czterech. W zależności od użytej
formy zmienia się liczba czasownika, którą uzgadnia się odpowiednio
z liczebnikiem lub rzeczownikiem,
np. Dwóch (trzech, czterech) studentów pisze egzamin w dodatkowym
terminie.
Dwaj (trzej, czterej) studenci pisali egzamin w dodatkowym terminie.
Dwóch (trzech, czterech) studentów napisze egzamin w dodatkowym ter-
minie.
3. Składnia liczebników wielowyrazowych zależy od wymogów ostatnie-
go elementu,
np. Dwadzieścia trzy studentki wyjechały na warsztaty dziennikarskie.
Dwadzieścia sześć studentek wyjechało na warsztaty dziennikarskie.
4. W odmianie liczebników dwanaście, dwadzieścia, dwieście, pięćset,
sześćset, siedemset, osiemset i dziewięćset występuje fleksja wewnę-
trzna: pierwsza część liczebnika kończy się cząstką (interfiksem) -u,
np. Rozmawiamy o dwunastu, dwudziestu, dwustu, pięciuset, sześciuset...
złotych.
5. W liczebnikach wielowyrazowych odmieniamy wszystkie elementy,
np. Wydaliśmy zaświadczenia dziewięćdziesięciu dwom uczniom.
Dowiedzieliśmy się o pięciu tysiącach sześciuset siedemdziesięciu ośmiu
wnioskach o zmianę rozkładu jazdy.
6. Liczebniki tysiąc, milion, miliard, bilion odmieniają się jak rze-
czowniki.
7. Podając rok, tylko dziesiątki i jedności podajemy w postaci liczebnika
porządkowego, niezależnie od przypadku,
np. Jest rok tysiąc dziewięćset osiemdziesiąty pierwszy.
Rok dwa tysiące trzynasty ogłoszono rokiem Juliana Tuwima.
W roku tysiąc dziewięćset osiemdziesiątym pierwszym miała miejsce pre-
miera kultowego filmu „Miś” Stanisława Barei.
Chorwacja została przyjęta do Unii Europejskiej w roku dwa tysiące trzy-
nastym.
Wyjątkiem jest przypadek, gdy rok ma tylko tysiące lub tysiące i setki,
wtedy w postaci liczebnika porządkowego podajemy tylko ostatni
człon,

295