Page 192 - Bogusław Kubiak_Podroze po Polsce_Flipbook na dzwonek_pl

PODRÓŻE PO POLSCE

w kronice duńskiej, że wzburzone fale wyrzuciły statek wiozący wysłannika króla
Waldemara II Zwycięzcy na wyspę Hel. Na początku drugiej połowy XIII wieku Hel
otrzymał prawa miejskie z rąk księcia Świętopełka II. Akt lokacyjny został potwier-
dzony w przywileju krzyżackim z roku 1378. Kolejne lata to czasy obfitości ławic
śledziowych. Najdawniejszy Hel położony był około 1,5 km na zachód od centrum
obecnego miasta. W następstwie spowodowanych siłami natury przesunięć tę część
półwyspu stopniowo pochłaniały wody zatoki. Początek tego zjawiska zaczął się już
w XV wieku. Dlatego w tym okresie powstał Nowy Hel, który niestety nie zachował
się w pełni, o czym świadczy to, że średniowieczny kościół św. Pawła i Piotra, który
niegdyś wzniesiono w centrum osady, znalazł się tuż koło przystani w bezpośrednim
zasięgu fal morskich. Od wieku XVI miasto to zaczyna wyraźnie dominować nad upa-
dającą starą osadą. Okres świetności Helu powoli dobiega końca. W roku 1466 król
uznał zwierzchnictwo Gdańska nad Helem, a w 1526 roku Zygmunt Stary przekazał
miastu prawa feudalne do posiadania Helu wraz z częścią półwyspu „po nasze czasy”.
www.old.hel­miasto.pl
obfitość − wielka ilość czegoś; bogactwo, dostatek
pochłaniać − wchłaniać, wciągać, wsysać do wnętrza
przelać − zrzec się prawa do czegoś na korzyść kogoś innego; przekazać coś komuś
przesunięcie − zmiana położenia jakiegoś obiektu bez odrywania od podłoża
rozmywany − podmywany, wypłukiwany, podtapiany
świetność − wspaniałość, splendor, znakomitość
wyprzedzać − pozostawić w tyle za sobą kogoś lub coś; zrobić coś wcześniej niż inni
wysłannik − osoba wysłana dokądś w określonym celu, wysłaniec, posłaniec, delegat
wzburzony − spieniony, skłębiony
zwierzchnictwo − władza zwierzchnia; kierownictwo; zwierzchność
XII. Przedstaw, jak następował rozwój miasta Helu w średniowieczu.

Chałupy to wieś w powiecie puckim, w gminie Władysławowo, w której znajduje się naj-
sławniejsza w Polsce plaża nudystów. Tutaj narodził się w 1960 roku polski ruch natury-
styczny. Początkowo plaża znajdowała się z obu stron miejscowości. Obecnie ulokowana
jest wyłącznie od strony morza, około 1 km w stronę Kuźnicy. Dawne czasy tłumów opala-
jących się i przyglądających się z sąsiedniego lasku już minęły, jednak miłośnicy naturyzmu
nadal kultywują tradycję wypoczynku w legendarnych Chałupach. Plaża została upamiętnio-
na przez Zbigniewa Wodeckiego w piosence Chałupy welcome to.
Źródło: www.chalupy.pl/atrakcje/plaza-nudystow/

XIII. Zastanów się nad znaczeniem podkreślonych w tekście słów. Zastąp je synonimami.

LEGENDY POLSKIE
ZATOPIENIE HELU
Rybacy powiadają, że na północny zachód od Helu woda często się burzy i wieją silne wiatry.
W pierwszy dzień Zielonych Świątek dzieją się tam rzeczy jeszcze dziwniejsze. Kto tam
HEL się wówczas znajdzie, zauważy na morzu cienie żyjącego miasta: piękne domy, bogate ulice
i zamożnych ludzi. Są to podobno cienie starego Helu, miasta niegdyś tak bogatego, że wiel-
kością i znaczeniem przerastało inne grody nad Bałtykiem, nawet sam Gdańsk. Mieszkańcy
sprzedawali głównie wyroby z bursztynu i z drewna, wspaniałe okręty, piękną ceramikę
i tkaniny lniane.
190