Page 3 - รัตนโกสินทร์ตอนต้น

ประวัติศาสตร์ ม. ๓ หน่วยการเรียนที่ ๒ ประวัติศาสตร์ไทยสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ๒

สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น ร.๑-ร.๓ มีการจัดระเบียบการปกครองในราชธานี โดยมีอัครมหาเสนาบดี ๒ ต้าแหน่งและ
เสนาบดีจตุสดมภ์อีก ๔ ต้าแหน่ง เป็นผู้รับผิดชอบ

๑. กรมมหาดไทย เรียกว่า สมุหนายก ดูแลรับผิดชอบราชการทั้งฝ่ายทหารและพลเรือน

ในหัวเมืองฝ่ายเหนือทั้งหมด

๒. กรมกลาโหม เรียกว่า สมุหพระกลาโหม ดูแลรับผิดชอบราชการทั้งฝ่ายทหารและพลเรือน
ในหัวเมืองฝ่ายใต้

๓. กรมเมือง(นครบาล) เจ้าพระยายมราช ดูแลรักษาความสงบและความเป็นระเบียบเรียบร้อย

ในราชธานีการปกครองภายในราชธานี
๔. กรมวัง(ธรรมาธิกรณ์) มีเจ้าพระยาธรรมาธิกรณ์ ดูแลกิจการภายในพระราชวังและพระราชพิธีต่างๆ

พิจารณาพิพากษาคดีความของราษฎร
๕. กรมคลัง(โกษาธิบดี) มีเจ้าพระยาพระคลัง ดูแลเกี่ยวกับเงินรายได้และรายจ่ายของแผ่นดิน ติดต่อค้าขาย

ดูแลหัวเมืองชายฝั่งทะเลตะวันออก(กรมท่า)

๖. กรมนา(เกษตรธิการ) มีพระยาพลเทพ ดูแลเสบียงอาหารของแผ่นดิน เก็บภาษีค่านาจากราษฎร
(ภาษีหางข้าว)

การปกครองหัวเมือง
 หัวเมืองชั้นใน เป็นเมืองที่อยู่ใกล้ราชธานีและมีฐานะเป็นชั้นเมืองจัตวา

– เมืองพระประแดง นครเขื่อนขัณฑ์

– ผู้ปกครองเรียกว่า ผู้รั้ง
 หัวเมืองชั้นนอก เป็นเมืองที่อยู่ห่างไกลจากราชธานี มีฐานะเป็นเมืองชั้นเอก ชั้นโท และชั้นตรี

– เมืองพิษณุโลก นครสวรรค์ นนทบุรี สาครบุรี จันทบุรี เพชรบุรี สงขลา

 หัวเมืองประเทศราช เป็นเมืองของชนชาติต่างภาษา
– จ้าปาศักดิ์ ทะวาย มะริด หลวงพระบาง ไทรบุรี กลันตัน

– จะต้องส่งเครื่องราชบรรณาการมายังราชธานีทุกๆ ๓ ปีต่อครั้ง

การปกครองส่วนท้องที่
 หมู่บ้าน ผู้ปกครองดูแล คือ ผู้ใหญ่บ้าน

 ต้าบล หมูบ้านหลายๆหมู่บ้านรวมเป็นต้าบล ผู้ปกครองดูแลคือ ก้านัน
 แขวง ต้าบลหลายๆต้าบลรวมเป็นแขวง ผู้ปกครองดูแลแขวงคือหมื่นแขวง

เศรษฐกิจในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น

ครูผู้สอน คุณครูจิราพร พิมพ์วิชัย