Page 20 - พันธุ์ไม้ 50 ชนิด 507 (2,11,21,23,40)
P. 20
6) ข่อย
ชื่อพื้นเมือง : กักไม้ฝอย (ภาคเหนือ) , ส้มพอตองขะแหน่ (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Streblus asper Lour
ชื่อวงศ์ : Moraceae
ชื่อสามัญ : Siamese rough bush, Tooth Brush Tree
ถิ่นก าเนิด : เอเชียตะวันออกเฉียงใต้
ลักษณะ : ไม้ยืนต้นขนาดกลางล าต้นค่อนข้างคดงอเป็นปุ่มปมหรือเป็นพูเป็น
ร่องทั่วไปอาจขึ้นเป็นต้นเดียวหรือเป็นกลุ่มแตกกิ่งต่ าบางครั้งพบว่าเกือบชิดดินเรือน
ยอดเป็นรูปวงกลม กิ่งก้านสาขามาก เปลือกสีเทาอ่อน เปลือกแตกเป็นแผ่นบางๆมียาง
สีขาวเหนียวซึมออกมา
เป็นใบเดี่ยวเรียงสลับมีขนาดเล็กรูปใบรีแกมรูปไข่กลับกว้าง 2 - 3.5
เซนติเมตร ยาว 4 - 7 ซ.ม. เนื้อใบค่อนข้างหนา ผิวสากเหมือนกระดาษทราย
ดอกออกเป็นช่อสีขาวเหลืองอ่อนออกตามปลายกิ่งดอกเดี่ยวแต่รวมกันเป็น
กระจุก ดอกเพศผู้และเพศเมียอยู่ต่างดอกกัน
ฝัก/ผล ลักษณะของผลจะกลมมีสีเหลืองคล้ายกับเม็ดพริกไทยสีขาวผลสุกมี
สีเหลืองอ่อน เปลือกชั้นนอกนิ่มและฉ่ าน้ า ซึ่งมีรสหวาน นกจะชอบกินผลข่อย
ประโยชน์ : เปลือก แก้ท้องร่วงร ามะนาด บ ารุงธาตุ เจริญอาหาร ขับลมยาอายุวัฒนะ
ยางใช้ก าจัดแมลง เนื้อไม้ ท ากระดาษท าเป็นสมุด เรียกว่า สมุดไทย
เชียงใหม่ใช้มวนยาสูบเรียกว่า ไชโยเหนือ ขี้โย กิ่ง
ชาวอินเดียใช้สีฟันท าให้ฟันทน ใบสดปิ้งไฟชงน้ าดื่มเป็น ยาระบายอ่อนๆ
13
