Page 8 - ประวัติความเป็นมาและการสีซอ
P. 8
ส่วนประกอบของซอด้วง
1. กระบอกซอ มีลักษณะเป็ นทรงกระบอกท าด ้วยไม ้ ตรงล าตัวจะมีกระพุ้งเล็กน้อย ตอนปลาย
ผายภายในเจอะให ้เป็ นโพรง ใกล ้หน้าขึ้นหนังจะเจาะรู 2 รูเพื่อใส่คันทวน
2. หน้าซอ ขึ้นหนังด ้วยหนังลูกวัว หนังงูเหลือม หรือหนังลูกแพะ
3. คันทวน จะท าด ้วยไม ้ซึ่งมีส่วนประกอบดังนี้
4. เดือย เป็ นส่วนล่างสุดกลึงให ้เล็ก เพื่อสอดใส่เข ้าไปในกะโหลกตอนบนทะลุออกตอนล่าง
เล็กน้อย
5. เท ้าช ้ าง กลึงลักษณะกลมเพื่อยึดติดกับกะโหลกซอตอนบน
6. ลูกแก ้ว กลึงเป็ นวงกลมรอบไม ้ต่อจากเท ้าช ้ าง
7.เส ้ นสวด กลึงเป็ นวงกลม ห่างจากลูกแก ้วขึ้นมาเล็กน้อย
8. บัวกลึง บากให ้เป็ นสี่เหลี่ยมเพื่อให ้รับกับโขนซอ
9. โขนซอที่ปลายคันทวน จะกลึงรูปสี่เหลี่ยม โค ้งไปทางหลังเล็กน้อยเรียกว่าโขนซอ และที่
โขน จะเจาะรู 2 รูเพื่อสอดใส่ลูกบิด
10. ลูกบิด ท าด ้วยไม ้กลึงหัวใหญ่มีลักษณะเป็ นลูกแก ้ว ก ้านบัวประดับเม็ดปลายกลมเรียวแหลม
เพื่อสวดใส่ในลูกบิด ตอนปลายสุดจะบากเป็ นช่องเล็กๆ ส าหรับผูกสายซอ
11. สาย ใช ้ สายไหมทั้ง ๒ เส ้ น เส ้ นหนึ่งเป็ นสายเอก อีกเส ้ นหนึ่งเป็ นสายทุ ้มต่อมาใช ้ สายเอ็นผูก
ที่เดือยใต ้กะโหลลกผ่านหย่อง ซึ่งท าด ้วยไม่เล็กเพื่อหนุนสายให ้ลอยตัวผ่านหนังหน้าซอไปยัง
ลูกบิดและไปพัน ผูกที่ปลายลูกบิดทั้งสอง ก่อนถึงลูกบิดใช ้ เชือกรัดสายให ้ตึงห่างจากคันทวน
พอประมาณ เรียกว่า รัดอก
12. คันชัก ท าด ้วยไม ้กลึงกลมโค ้งเล็กน้อย ตอนหัวและหาง กลึงเป็ นลูกแก ้ว
