Page 10 - 28.02.2016 Faktor 107

10 I I 28.2.2016.
NEDJELJA

Život

BRITANSKI NOVINAR U SVOJOJ KNJIZI KRVNIKOV TRAG

Mladić, komandant Srpske snage su interesa za hapšenje počinila-
PIŠE RAISA BUŠATLIĆ zajednica pokazala je malo
to je veći plijen to
ca na visokom nivou. Zapad-
ne sile su bile više okupirane
je teži posao. Ratko
Šbosanskih Srba, koji održavanjem krhkog mira u
Bosni, nego hapšenjem rat-
je osmislio i provodio op- nih zločinaca.
sadu Sarajeva i zauzimanje ličile na nacistički Sa više nego dovoljno de-
Srebrenice, bio je optužen talja Borger opisuje kako su
za genocid i zločine protiv američke specijalne snage
čovječnosti. Njega uhvatiti poslale gerilce u Bosnu u nji-
du, nuklearni bunker koji je Einsatzgruppen Karadžićem, vođom bosan-
bio bi veliki udarac, ali on se
hovoj potrazi za Radovanom
povukao u planinsku utvrdu
skih Srba. Knjiga se ponekad
kakva odgovara razbojnici-
može činiti nemilosrdnom,
ma iz filmova o Jamesu Bon-
Josip Broz Tito sagradio u ali neminovno predstavlja
važan doprinos razumijeva-
Han-Pijesku, u istočnoj Bo- nju međunarodnog krivičnog
centričnim krugovima svojih Intrigantna knjiga, prevedena i na bosanski jezik, pravosuđa, necenzurisanim
sni. Tu je bio zaštićen kon-
procesima hapšenja, ratnim
tjelohranitelja. dešavanjima iz ugla treće
Mladićevo planinsko sklo- donosi svjedočanstvo ovog novinara o višegodišnjoj strane i naposlijetku, to je do-
nište Vila Javor naizgled je prinos razumijevanju pravde
bila skromna lovačka koliba, potjeri za ratnim krvnicima Karadžićem i Mladićem koju je Haški tribunal poku-
ali iza teških metalnih garaž- šao sprovesti i donekle uspio.
nih vrata krio se prolaz koji Relativan je pojam pravde u
je vodio duboko u stijenu. ovom slučaju jer nisu svi došli
Bunker je bio opremljen zali- do Haškog tribunala. Borger
hama svježe vode, sistemima napominje da zločinci na mi-
za filtriranje zraka i komand- kro nivou, poput čuvara, vo-
nim centrom. Uslovi su bili zača, onih koji su pritisnuli
spartanski, ali je tu ipak bio okidač po naredbi nadređenih,
francuski krevet za generala i nikad neće biti procesuirani;
ležaj s vanjske strane vrata za ovi drugi su ponekad izbje-
njegovog stražara od najvećeg gli ovozemaljski sud, pa se
povjerenja, njegovu posljed- tako Dokmanović objesio u
nju liniju odbrane. Nesklon svojoj ćeliji, a Milošević je
riziku i veoma discipliniran, umro tokom suđenja.
Mladić se krio u Han-Pijesku Julian Borger bio je britan-
sve do ljeta 1997. kada je od- ski novinar koji je izvješta-
lučio da čak ni Titovo nukle- vao o ratnim dešavanjima u
arno sklonište nije dovoljno Bosni i Hercegovini za The
sigurno i umakao je preko Guardian i BBC. Posebno te-
Drine, u Srbiju – opisuje lov žak period bio je nakon pada
na najtraženije ratne zločince Srebrenice u julu 1995. go-
Radovana Karadžića i Ratka dine. Tvrdi da nikad nije vi-
Mladića britanski novinar Ju- dio ništa slično i da je to bilo
lian Borger. podsećanje na Einsatzgrup-
pen, nacistički odred koji je
Kapuljača na glavi masakrirao stotine hiljada
Intrigantna knjiga, prevede- Jevreja u Istočnoj Evropi to-
na i na bosanski jezik, donosi kom Drugog svjetskog rata.
svjedočanstvo ovog novina-
ra o višegodišnjoj potjeri za 100.000 žrtava
krvnicima Karadžićem i Mla- Borger navodi kako se ma-
dićem, njihovim pomagačem sakr mogao spriječiti bom-
Momčilom Krajišnikom, te bardovanjem jer su zapadni
o paralelnim političkim do- špijunski sateliti imali uvid u
gađajima, poput ubistva sr- dešavanja u Srebrenici. Zapad
bijanskog premijera Zorana je osjećao potrebu da ispra-
Đinđića. vi grešku koja je Srebrenicu
Neki dijelovi knjige čita- koštala preko 8.000 života, a
ju se kao špijunski triler dok cijelu Bosnu i Hercegovinu
nas narator vodi do izoliranih preko 100.000 žrtava, pa je
planinskih sela, ureda visokih tako konačno postignut kom-
funkcionera u unutrašnjosti plekasan Mirovni sporazum
u Daytonu.
-Patetično, ali nismo uspjeli
Borger napominje zaustaviti taj zločin koji smo
da zločinci na mikro tako jednostavno mogli spri-
nivou, poput čuvara, ječiti, ali barem smo sa zakaš-
vozača, onih koji su njenjem krenuli u potragu za
ubicama - kaže Borger.
pritisnuli okidač po Knjiga je imala svoju ge-
naredbi nadređenih, nezu u tekstu o lovu na ratne
nikad neće biti zločince koji je Borger napi-
sao za The Guardian u augustu
procesuirani; ovi 2011. Ubrzo je shvatio da se
drugi su ponekad Tokom godina potrage u Beogradu su održavani mitinzi podrške ratnim zločincima FOTO: EPA ima mnogo više za ispričati.
-Osjećao sam kao da nai-
izbjegli ovozemaljski obavještajnih agencija ili bivšeg čelnika vukovarskih kad su u pitanju međunarodne Neki od najinteresantni- lazim na prizore neispričane
sud, pa se tako gradskih trgova na kojima Srba Slavka Dokmanovića, intrige, poput rivalskih oba- jih materijala u knjizi tiču historije. Haški tribunal je dje-
Dokmanović objesio niko ne sumnja u blizinu rat- kojem su poljske specijalne vještajnih službi umješanih u se Borgerovog otkrića tajnih limično iskupljenje za svjet-
u svojoj ćeliji, a nih zločinaca. Otkrivaju se vojne snage stavile crnu ka- istrage, odustajanja vlada od jedinica Haškog tribunala za ske propuste u Bosni – kazao
detalji hapšenja najtraženijih puljaču na glavu i ukrcale ga njihovih finansijskih obaveza praćenje. U periodu neposred-
je Borger za britanske medije
Milošević je umro ratnih zločinaca. Do detalja na avion za Hag. i opstrukcija rada istražitelja no nakon Dejtonskog spora- netom prije nego se odlučio za
tokom suđenja je, recimo, opisano hapšenje Borger je naročito precizan haškog tribunala. zuma 1995. Međunarodna rad na knjizi.