Page 42 - STAV broj 288

EKONOMIJA

korona i mjere zatvaranja s ciljem njenog
suzbijanja doveli su do ozbiljnog pada
globalne ekonomije. Prema prognoza-
ma Svjetske banke, ove godine doći će
do pada globalnog rasta za 5,2 posto.
To bi predstavljalo najdublju recesiju
od Drugog svjetskog rata, pri čemu bi
najveći broj ekonomija doživio najveći
pad proizvodnje po glavi stanovnika od
1870. godine, saopćila je Svjetska banka u
svom izvještaju Globalni ekonomski izgledi.
Očekuje se da, uslijed ozbiljnog po-
remećaja domaće potražnje i ponude,
trgovine i finansija, ekonomska aktiv-
nost naprednih ekonomija doživi pad
za 7 posto u 2020. godini. Očekuje se
da ove godine nova tržišta i ekonomije
u razvoju (EMDE) dožive pad za 2,5 po-
sto, što je prvo smanjenje na nivou ove
grupe u posljednjih najmanje šezdeset
godina. Očekuje se pad dohotka po glavi
stanovnika za 3,6 posto, zbog čega će se
milioni ljudi ove godine suočiti s ekstre-
mnim siromaštvom. Najteže su pogođene
one zemlje u kojima je pandemija bila
najteža i koje se u velikoj mjeri oslanja-
ju na globalnu trgovinu, turizam, izvoz
roba i vanjsko finansiranje.
“No, bez obzira na aktuelnu pande-
miju, 2020. godina, shodno prethodnim
trendovima, nije bila obećavajuća za rast
bh. ekonomije i recesija je, uslijed pan- da su bosanskohercegovačke kompani- te riječi nastupa u martu, kada se odlu-
demije, došla u veoma nepovoljnom tre- je tek polovinom marta počele da ima- kama brojnih kriznih štabova i drugih
nutku. U zadnjem kvartalu 2019. godine ju poteškoća s poslovanjem. Već krajem kriznih institucija (in)direktno blokira
rast BDP-a iznosio je svega 1,6 posto, što januara i početkom februara na stotine preko 80 posto domaće ekonomije. Od tog
je najniža stopa rasta u prethodnih pet domaćih kompanija, od čega značajan trenutka počinje krizno stanje i nastaje
godina. Usporavanje ekonomije rezultat broj izvoznika, otežano posluje shodno niz negativnih ekonomskih posljedica.
je nesretnog spleta vanjskih okolnosti djelimično blokiranim lancima snabdi- Blokada poslovanja automatski je uga-
– pada industrijske proizvodnje u Nje- jevanja zbog zatvaranja Kine. Dodatni sila na stotine kompanija. U prosjeku,
mačkoj, recesije u Italiji i Turskoj, trgo- problemi nastaju sa zdravstvenom kata- kompanija može funkcionirati nekih 2-3
vinskih barijera Kosova, kao i ostalih strofom u Italiji, koja zajedno s Kinom mjeseca bez gotovine, nakon čega nestaje
bitnih globalnih događaja (trgovinski rat čini nekih 20 posto bh. uvoza. Među- cash flow potencijal. Čak i ako se upum-
SAD-a i Kine, “Brexit” itd). Zabluda je tim, ekonomska kriza u pravom smislu pa dodatni novac kroz mjere podrške, ne
postoji garancija da će kompanija opsta-
ti. U kratkom roku može postojati samo
kao “zombi kompanija”, navodi ekono-
mista Admir Čavalić u autorskom tekstu
za časopis Atlantic Initiative.
POLOVINA OTPUŠTENIH RADNIKA
VRATILA SE NA POSAO
Kriza s druge strane narušava javne
prihode. Kroz taj pad prihoda jasno se
oslikava stanje bh. ekonomije. Primje-
ra radi, Porezna uprava Federacije BiH
objavila je da su prihodi u periodu ja-
nuar – august 2020. godine smanjeni
za 169 miliona maraka ili 4,89 posto.
Da privredi ne cvjetaju ruže, pokazuje
i podatak da je najveći pad u direktnim
porezima zabilježen kod poreza na do-
bit od oko 39 miliona maraka. S druge
strane, doprinosi za PIO, zdravstvo i ne-
zaposlenost ostali su na približno istom
nivou, što ukazuje na to da su mjere

42 10/9/2020 STAV