Page 11 - STAV broj 427
P. 11
netolerantni i agresivni pri iskazivanju orijentiranim generacijama muslimana
svojih stavova, kao i da su bili skloni da Bosne i Hercegovine, koje su se, po nji-
vjerujuće muslimane na prizeman i vulga- hovom mišljenju, odrodile od „islamskih
ran način izlažu poruzi. To je doprinijelo principa” koji fundamentalno i odsudno
da Karađozović i Granov razviju duboki određuju sve aspekte ljudskog života. Po
animozitet prema komunističkoj ideolo- njihovom mišljenju, udaljavanje od islam-
giji i da je identifikuju kao glavnog nepri- skih odredbi uslijedilo je onda kada je „po-
jatelja organizacije. Beogradsko iskustvo litička moć muslimanske države počela
iz konvikta „Osman Đikić” rezultiralo da opada“. Tako, kritika Muftića i Kara-
je time da je u prvom pisanom progra- đozovića obuhvatala je i sekularizovane,
mu organizacije iz 1941. godine kao jed- pozapadnjačene muslimane koje su oštro
na od pet programskih tačaka stajalo da definirali kao „trovače“ i „rušitelje“, ali
će se organizacija boriti svuda gdje je to i alime i tradicionalno orijentisane mu-
moguće protiv komunističke, ateističke slimane koji su, po njihovom mišljenju,
ideologije. Jedno od takvih mjesta bor- postali simbol za mediokritetski način ži-
be bilo je i udruženje „Trezvenost“, gdje vota kojim dominiraju vrijednosti „živo-
su se okupljali mladi tradicionalnije ori- tarenja“ i „osrednjosti“. Po Muftićevom
jentirani muslimani i muslimanke i u i Karađozovićevom mišljenju, posljedica
koje su komunisti prodrli pokušavajući takvog stanja bilo je to da su se bosanski
da šire svoj utjecaj, posebno preko lite- muslimani suočili s identitetskom pod-
rature u biblioteci udruženja koju je vo- vojenošću, to jest da su se nalazili u sta-
dio komunistički orijentirani bibliotekar nju identitetskog rascjepa, uslijed čega su
Sulejman Pitić. Nekompromisno pozi- vrijednosno i duhovno izgubljeni i zbog
cioniranje spram komunističke ideolo- Esad Karađozović čega nisu u stanju da se na dostojanstven
gije utjecat će i na to da su se pripadnici i adekvatan način bore za opstanak mu-
organizacije tokom Drugog svjetskog rata slimana Bosne i Hercegovine.
negativno odredili prema Partizanskom
pokretu, što je imalo dalekosežne poslje- VRAĆANJE ISLAMU KAO SPAS
dice nakon okončanja rata, kada je vlast Spas za bosanskohercegovačke mu-
okupirala Komunistička partija, koja je slimane „Mladi muslimani“ vidjeli su
decenijama brutalno i svirepo progonila u povratku kur’anskom svjetonazoru. U
članove organizacije. tom smislu „Mladi muslimani“ u svojim
Osim antikomunističkih uvjerenja, radovima ili aktivnostima nisu ni na koji
iz članaka Tarika Muftića i Esada Kara- način referirali na etnički ili nacionalni
đozovića, koji su 1942. godine objavljeni identitet, niti su se u većoj mjeri osvrtali
u časopisu El-Hidaje, vidimo da su pri- na pitanje državnosti Bosne i Hercego-
padnici organizacije bili i na stajalištima vine. Zbog toga za „Mlade muslimane“
radikalne kritike modernih evropskih ne može da se kaže da su bili nacionalni,
vrijednosti, sekularizma i položaja žene čak ni protonacionalni pokret, već se oni
u savremenim društvima. Kroz izložene najprije mogu definisati kao islamska re-
kritike može se primijetiti da su „Mladi vivalistička organizacija koja je nastojala
muslimani“ imali određenu sličnost, to da afirmiše jedno određeno razumijevanje
jest da su bili pod doziranim utjecajem islama i kur’anske poruke među bosan-
ranije objavljivanih ogleda u časopisu skohercegovačkim muslimanima, poseb-
Hikjmet, braće Čokić, i ilmijskog časopi- no među omladinom. To se najbolje vidi
sa El-Hidaje. iz Karađozovićevog rada iz 1942. godine,
No, ono što je navedene kritike Muftića u kome on konstatuje da je „islam viši i
i Karađozovića razlikovalo od onih iz Hikj- savršeniji nego svi misaoni, duhovni, so-
meta i El-Hidaje jeste značajan stepen ogor- cijalni, politički, kulturni i ideološki si-
čenosti i prema starijim, tradicionalnije Omer Behmen stemi koji su ikada postojali“, pri čemu
naglašava da „islam nije samo religija“
nego da on obuhvata politiku, državno
S druge strane, za razliku od akademske, naučne sfere, u uređenje, ekonomiju, filozofiju, zbog čega
publicistici je čest slučaj da nailazimo na tekstove koji tretiraju je, po njegovom mišljenju, neophodno da
se muslimani Bosne i Hercegovine vra-
organizaciju „Mladi muslimani“. U navedenom polju autori te (izvornom) islamu kako bi se ostvario
uglavnom pristupaju organizaciji na paušalan, neodgovoran preporod i osvojila sloboda.
Tako iz Karađozovićevih riječi može-
i nerijetko izrazito ideološki obojen način, što je rezultiralo mo da zaključimo da je u promišljanjima
stvaranjem kakofonije i meteža u kome danas ima veoma malo „Mladih muslimana“ islam poiman zna-
čajno šire nego što je to slučaj s hrišćan-
mjesta za argumentiranu i izbalansiranu raspravu o istinskom stvom na posthrišćanskom, sekularizira-
i višeslojnom identitetu organizacije koji se s protokom nom Zapadu, gdje je religija svedena na
privatnu sferu, to jest na kulturu i tradi-
vremena modifikovao, prilagođavao pa i (radikalno) mijenjao. ciju, razumijevanje koje su u to doba i
STAV 12/5/2023 11
