Page 119 - JMSD Vol.1 No.2 - 2016
P. 119
วารสาร มจร การพัฒนาสังคม
ปีที่ 1 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม - สิงหาคม 2559
“...สาระส�าคัญในค�าตอบของฮาเบอร์มาสต่อปัญหาระเบียบสังคม อยู่ที่การจัดวางองค์ประกอบ
ที่แตกต่างของทฤษฎีเหล่านี้ทั้งหมดขึ้นมาใหม่...ฮาเบอร์มาสกล่าวว่า ส่วนใหญ่แล้วการกระท�า
ของมนุษย์สอดคล้องกับค�าพูด (speech) หรือการใช้ภาษาเสมอ เมื่อใดก็ตามที่ผู้กระท�าการ ใช้
ภาษาสอดคล้องกับการกระท�า (หรือค�าพูด) ของตนบนพื้นฐานของการใช้เหตุผลที่ดี เขาเรียก
พันธกิจเหล่านี้ว่า “การอ้างความสมเหตุสมผล”...การอ้างความสมเหตุสมผลคือ พันธกิจในการ
อธิบายการกระท�าและค�าพูดของคนคนหนึ่งที่มีต่อผู้อื่น มีหน้าที่เชิงปฏิบัติ เพราะท�าหน้าที่ชี้น�า
การกระท�าของผู้กระท�าการทางสังคม...”
การอธิบายข้างต้นนี้ เป็นการแสดงแนวคิดที่เป็นฐานรากของทฤษฎีที่บรรลุวุฒิภาวะของ
ฮาเบอร์มาส ซึ่งเป็นพื้นฐานของทฤษฎีความหมายและความเป็นเหตุเป็นผล และทฤษฎีทางด้าน
สังคม ศีลธรรม การเมือง และกฎหมายของเขาด้วยเช่นกัน
ตอนที่ 3 โครงกำรวิจัยของฮำเบอร์มำส
วัตถุประสงค์หลักของหนังสือเล่มนี้ ฟินเลย์สันต้องการน�าเสนอภาพกว้างของโครงการ
วิจัยทางสังคมที่ฮาเบอร์มาสพัฒนาขึ้น จ�านวน 5 โครงการ ได้แก่
1) โครงการทฤษฎีปฏิบัติการทางภาษาของความหมาย
2) โครงการทฤษฎีความมีเหตุผลเชิงสื่อสาร
3) โครงการทฤษฎีสังคม
4) โครงการจริยศาสตร์การถกเถียงพูดคุย
5) โครงการทฤษฎีการเมือง ประชาธิปไตยและกฎหมาย
ผู้เขียนน�าเอาส่วนต่างๆ ในงานที่ฮาเบอร์มาสพัฒนาขึ้น มาประกอบเข้าด้วยกันภายใต้
บริบทเดียวกัน และน�าเสนอภาพรวมความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กันของแต่ละโครงการ แม้ว่าแต่ละ
โครงการจะมีความเป็นอิสระต่อกันและให้การสนับสนุนต่อพื้นที่ทางความรู้ที่แตกต่างกัน อย่างไร
ก็ตาม โครงการต่างๆ ยังคงมีความสัมพันธ์ที่เป็นระบบต่อกันทั้งหมดไม่มากก็น้อยในเวลาเดียวกัน
รายละเอียดของแต่ละโครงการ ผู้เขียนได้น�าเสนอไว้ตั้งแต่บทที่ 3 จนถึงบทที่ 8 โดยมีสาระสังเขป
ดังต่อไปนี้
บทที่ 3 โครงกำรควำมหมำยเชิงปฏิบัติกำร ซึ่งอธิบายเกี่ยวกับ ความหมาย (mean-
ing) ว่าความหมายมี 2 ประเภท ได้แก่ ความหมายเชิงบ่งบอกการกระท�า (เชิงปฏิบัติการ) และ
ความหมายเชิงประพจน์ (propositional) ซึ่งหน้าที่เชิงปฏิบัติการของการพูดคือ การกระตุ้นให้
เกิดฉันทามติที่มีเหตุมีผล โดยที่การอ้างความสมเหตุสมผลแบ่งได้เป็น 3 ประเภท ได้แก่ 1) อ้าง
เพื่อความจริง 2) อ้างเพื่อความถูกต้อง และ 3) อ้างเพื่อความจริงใจ
บทที่ 4 โครงกำรทฤษฎีทำงสังคม ซึ่งกล่าวถึงระเบียบสังคมว่า ระเบียบสังคมต้องวาง
อยู่บนความหมายและความสมเหตุสมผล และความเป็นหนึ่งเดียวกันของโลกชีวิต (lifeworld)
ซึ่งจะถูกธ�ารงรักษาไว้ด้วยการสื่อสารและการถกเถียงพูดคุยกัน
บทที่ 5 ทฤษฎีสภำวะใหม่ของฮำเบอร์มำส โดยฮาเบอร์มาสกล่าวถึง สภาวะสมัยใหม่
111
