Page 23 - Yürüyüş 560. Sayısı

10 SORUDA olduktan sonra da üst ya- yığınlara dönüşmesi kapitalizmin ge-

pıda yeni toplumsal dü- lişmeye başladığı diğer Avrupa ül-
zene uygun değişiklik kelerinde ve daha sonra Çarlık Rus-
gerçekleşiyor. yası’nda da yaşandı. Ortaya çıkan
KAPİTALİST TOPLUM Kapitalist toplumun bu büyük işgücü, daha sonraları hızla
gelişimini üç döneme ayı- gelişecek olan kapitalist üretimin
rabiliriz. İlki, Serma- ucuz emek kaynağını oluşturdu.
Bilgi Ta rih ten, bi lim den, yenin İlkel Birikim Dö-
Bilgi
ön der le ri miz den, ge le nek le ri miz den nemi’dir. Bu dönem ka- 3- Bu İşletmelerin
güçtür öğ ren dik le ri mizle güçleneceğiz pitalist üretimin başlan- Kurulması İçin Gerekli
güçtür
gıç dönemi, feodal top- Sermaye Nasıl Sağlandı?
1- Kapitalist Toplumun lumun ise parçalanma süre- Büyük kapitalist işletmelerin ku-
cidir. Diğerleri ise Tekel Öncesi Dö-
Gelişimi ve Ortaya Çıkışı rulması için gerekli olan sermayenin
nem ve Emperyalist Dönem’dir.
Nasıl Oldu? birikimini sağlayan ise tüccarlar
2- Büyük Kapitalist oldu.
Feodal sistem de parçalanırken; Mesela, Afrika’dan ABD’ye ya-
tarihin bir zorunluluğu olarak yerini, İşletmeler Nasıl Kuruldu? pılan köle ticareti büyük kâr sağlayan
bağrında gelişen, yeni ve daha ileri Kapitalist üretimin gelişmesi için işlerden biriydi. ABD’deki yeraltı
olan kapitalist topluma bırakıyordu. başlıca iki koşul gerekiyordu: Bun- zenginlikleri ve hammadde kaynakları
Kapitalist üretim ilişkileri feoda- lardan birincisi; kapitalistlerin işlet- ise yağma ve talanla sömürüldü.
lizmin içinde doğdu. Basit küçük melerinde çalışacak olan ve emekle- Sermaye birikiminde sömürgeler
meta üretimin gelişmesiyle birlikte rinden başka satacak bir şeyleri ol- büyük öneme sahipti. Kendi devletleri
doğal olarak zanaatçıların ve ticaretin mayan, feodal bağımlıktan kurtulmuş tarafından da desteklenen özellikle
yoğunlaştığı şehirlerde ortaya çıktı. “özgür” bireylerin oluşturduğu kit- İngiliz, Hollandalı ve Fransız tüccarlar
Zenginleşen zanaatçıların ve tüccar- lelerin ortaya çıkması; ikincisi ise, Hindistan gibi ülkelere, Afrika’ya
ların bir bölümü kapitalist patronlara bu kitlelerin çalıştırılacağı büyük iş- sömürü seferleri düzenlediler.
dönüşerek burjuvaziyi oluşturdular. letmelerin kurulabilmesi için gerekli Buralara satmak için meta taşır- Sayı: 1
Zanaatçılık geliştikçe önce basit iş olan sermayenin oluşmasıdır. Bu ko- larken buralardan getirdikleri, gas- Yürüyüş
aletleri ve ilkel teknikle aynı işi yapan şulların oluşmaya başladığı ilk ülke pettikleri malları ülkelerinde satma 12 Şubat
çok sayıda ücretli işçinin atölyelerde İngiltere’dir. tekelini de ellerinde tutuyorlardı. 2017
yan yana gelerek çalıştırılmasıyla Bu dönemde Fransa ve İngiltere’de Böylece tüccar ve tefecilerin elinde
gerçekleşen basit kapitalist işbirliği bez üreten büyük manifaktürlerin ku- büyük servetler yani büyük kapitalist
aşaması yaşandı, sonra bu işbirliğinin rulması, yüne olan ihtiyacı da büyük işletmelerin sermayeleri birikti.
gelişmesi 1300-1400 yıllarında ma- ölçüde artırmıştı. Geniş arazilere ih-
nifaktürleri ortaya çıkardı. Manifak- tiyaç duyan çiftlik sahipleri, köy-
türlerin ortaya çıkması üretici güçlerin lülerin ellerindeki toprakları zorla Kapitalist üretimin gelişmesi
gelişimini daha da hızlandırırken kır- ya da hile ile gasp etmeye, evlerini için başlıca iki koşul
larda da feodal ilişkiler çözülmeye, yakıp-yıkarak kendi topraklarından
pazar için üretim yaygınlaşmaya baş- göç ettirmeye başladılar. gerekiyordu:
ladı. Direnmeye çalışanlar ise kar- Bunlardan birincisi;
Bu gelişmeleri takiben kırda da şılarında feodal iktidarın askerlerini
tarım burjuvazisi ve kır proletaryası buldu. Köylü ayaklanmaları kanla, kapitalistlerin işletmelerinde
ortaya çıktı. Tabii ortaya çıkan burjuva katliamlarla bastırıldı. Böylece ye- çalışacak olan ve emeklerinden
sınıfı aynı zamanda ideolojisini de rinden yurdundan edilen ve şehir- başka satacak bir şeyleri
oluşturdu ve geliştirdi. Kendi sömürü lere göç etmek zorunda kalan, bü-
düzenini kurmak için iktidara yöneldi. yük bir işsiz-güçsüz kitlesi oluştu. olmayan, feodal bağımlıktan
1650’lerden sonra kapitalizmin ge- Tabii, şehirlerde de bu kadar insana kurtulmuş “özgür” bireylerin
liştiği ülkelerde gelişmenin önündeki iş yoktu. Yüzbinlerce insan dilenci oluşturduğu kitlelerin ortaya
son engelleri, feodal krallıkları yıkarak durumuna düştü.
feodal üst yapıya da son verdi. Toplumsal düzeni sağlamak çıkması; ikincisi ise, bu kitlelerin
Görüldüğü gibi üretici güçlerin amacıyla feodal iktidar vahşi ya- çalıştırılacağı büyük
gelişmesi yeni üretim ilişkileri ortaya salar çıkardı. 16. yüzyılda İngilte- işletmelerin kurulabilmesi için
çıkarıyor. Bu yeni üretim ilişkisi gi- re’de “serseri” oldukları gerek-
derek gelişirken eski üretim ilişkileri çesiyle 72 bin yoksul insan bu ya- gerekli olan sermayenin
çözülmeye başlıyor. Alt yapıda eski salar gereğince idam edildi. oluşmasıdır.
üretim ilişkileri büyük ölçüde tasfiye Köylülerin yoksullaşarak işsiz

23
BİLGEHAN’IN SORUSU