Page 949 - Trinh bay Dia chi Quang Yen (Ver-2020 online)

Phaàn VI: Löôïc chí caùc xaõ, phöôøng  949

4. Khái quát truyền thống yêu nước và đấu tranh cách mạng

Nhân dân Cẩm La luôn tự hào về mảnh đất Hà Nam, Quảng Yên, nơi diễn ra những
trận thắng lớn của quân ta trên sông Bạch Đằng. Không chỉ tự hào về mảnh đất quê
hương, nhân dân Cẩm La còn biết ơn những người con đã đóng góp vào những chiến
công đó. Tương truyền, vào thời Trần, có một vị tướng quân đã nhiều lần đến vùng đất
Cẩm La để thị sát tình hình và lập trận đồ mai phục trên tuyến Sông Chanh, nhằm tiêu
diệt quân xâm lược Nguyên - Mông. Sau khi ông mất, nhân dân Cẩm La tôn ông làm
Thành hoàng làng, mỹ tự là Duệ triết Uy linh, thờ phụng tại nghè La.

Thời Nguyễn, dưới triều vua Tự Đức, giặc biển ở vùng Cát Bà, Cát Hải nhiều lần đột
nhập vào các làng, xã của tổng Hà Nam để cướp của, giết người. Với sự anh dũng, mưu
trí, nhân dân Cẩm La đã cùng nhân dân các xã trong khu vực đánh đuổi giặc biển, giữ
yên xóm làng. Ghi nhận công lao chống giặc ngoại xâm, năm 1875, vua Tự Đức đã phong
tặng bốn chữ “Phong Lưu nghĩa dân” cho nhân dân xã Phong Lưu, tổng Hà Nam.

Dưới ách thống trị của thực dân Pháp, nhân dân Cẩm La tích cực tham gia các cuộc
khởi nghĩa chống Pháp do Đốc Tít, Lãnh Pha, Lãnh Hy, Đề Hồng, Lưu Kỳ... lãnh đạo.
Những cuộc khởi nghĩa đó tuy không thành công nhưng đã tô thắm thêm truyền thống
anh dũng chống giặc ngoại xâm của nhân dân Cẩm La.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, nhân dân Cẩm La được giác ngộ
sâu sắc lý tưởng cách mạng. Tháng 4/1945, nhóm Việt Minh đầu tiên ở Cẩm La được
thành lập, trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng của xã. Từ tháng 6/1945, phong trào
cách mạng ở Cẩm La phát triển mạnh mẽ, đông đảo thanh niên Cẩm La xin gia nhập
Việt Minh; các chủ trương, chính sách của Đảng và Mặt trận Việt Minh được nhân dân
Cẩm La tích cực đón nhận. Ngày 20/7/1945, lực lượng tự vệ xã Cẩm La cùng lực lượng
vũ trang xã Phong Cốc và các xã trong huyện phối hợp chặt chẽ với lực lượng vũ trang
Chiến khu Trần Hưng Đạo đánh trại Bảo an binh ở thị xã Quảng Yên và giành thắng
lợi, toàn bộ khu vực thị xã Quảng Yên được giải phóng. Thắng lợi của trận đánh đồn Bảo
an binh đã tạo đà cho phong trào cách mạng ở Yên Hưng, trong đó có Cẩm La tiếp tục
giành được những thắng lợi to lớn hơn, góp phần cùng nhân dân cả nước làm nên thắng
lợi trong Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Trong những năm đầu kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, cùng với đào giao
thông hào, làm chướng ngại vật, cắt đứt đường hành quân của địch, xã tuyển chọn được
12 thanh niên vào lực lượng Vệ quốc đoàn. Tháng 12/1948, cả khu Hà Nam, trong đó
có Cẩm La phối hợp cùng các vùng địch hậu tiến hành đợt tổng phá tề với quy mô lớn,

khiến bộ máy hội tề lung lay, giảm hiệu lực hoạt động. Bước sang năm 1951, quân và
dân Cẩm La phối hợp với quân và dân một số địa phương đánh tan trận càn của quân
Pháp vào khu căn cứ địa của huyện. Quân và dân Cẩm La còn tích cực chi viện cho tiền
tuyến, góp sức cùng quân và dân cả nước làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy
năm châu, chấn động địa cầu”. Trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp
xâm lược, nhiều gia đình ở Cẩm La trở thành cơ sở cách mạng, tham gia nuôi giấu, bảo
vệ bộ đội và quyên góp tiền, gạo, tài sản ủng hộ kháng chiến.