Page 240 - Dong Tho Ky Niem DA+CN

Muïc Luïc

Haäu Từ

Coù ngöôøi cho xöôùng hoïa laø moät phöông caùch ñeå saùt
haïi thô. Theo hoï, xöôùng hoïa laø moät loái thuø taïc. Vaâng,

laø thuø taïc. Nhöng oâng cha ta ñaõ töøng thuø taïc kieåu aáy
ñeán haøng chuïc theá kyû vaø trong thi ca Trung Quoác
khoâng thieáu gì nhöõng baøi hoïa ñeå ñôøi. Neáu noùi xöôùng
hoïa laø moät thöù ra ñeà, haïn vaän, thì truyeän Ñoaïn Töôøng

Taân Thanh cuõng laø moät thöù ra ñeà tuy khoâng haïn vaän.
Nhöng Nguyeãn Du khoâng vì theá maø ñaùnh maát baûn saéc
ngheä thuaät cuûa mình. Ngheä thuaät laø ôû choã aáy, baûn

laõnh thi nhaân cuõng laø ôû choã aáy. Töï do tuy bò haïn cheá
nhöng ngöôøi hoïa khoâng vì theá maø hoaøn toaøn khoâng
coøn töï do nöõa. Trong cuoán Ñaøm Thoaïi vöøa phaùt haønh,
Voõ Phieán cho raèng thô khoâng theå dòch. Nhöõng baøi

dòch cuûa Tam Nguyeân Yeân Ñoå khoùc Döông Khueâ do
chính oâng dòch, theo Voõ Phieán, ñoù khoâng phaûi laø dòch
maø laø phoùng taùc, maø laø taùi taïo. Noùi gì ñi nöõa thì ngoân

töø cuûa baûn dòch cuõng leä thuoäc vaøo baûn goác. Caùi taøi
tình cuûa baûn dòch laø khieán ngöôøi ñoïc queân ñi nguyeân
taùc. Dòch maø nhö saùng taùc.
Xöôùng hoïa cuõng vaäy. Khi ngöôøi hoïa ñaõ thaät thaám baøi

thô nôi ngöôøi xöôùng thì lôøi thô, yù thô seõ phaùt ra moät
caùch töï nhieân. Doøng nöôùc ñaõ khôi thoâng thì nöôùc chaûy
phaûi deã

239