Page 13 - ไม้แกะสลักล้านนา ปูมผญาสล่าเมือง
P. 13
ยุคก่อนสมัยรําชวงศ์มังรําย
เมื่อครั้งพระนางจามเทวีเสด็จจากละโว้มาหริภุญชัย ราว พ.ศ. ๑๓๑๐ ถึง ๑๓๑๑ เพื่อการสร้างบ้านแปงเมืองที่ สมบูรณ์แบบในด้านต่างๆ พระนางจามเทวีได้นาผู้รู้จาก หลากหลายแขนงมาไวท้ลี่าพนู ในตานานจามเทววีงศ์ไดก้ลา่วไว้ ดังนี้
“มหาเถรเจ้าทั้งหลายผู้อันทรงพระไตรปิฎก ๕๐๐ คน คนฝูงเป็นผ้าขาวอันตั้งอยู่ในศีล ๕ ศีล ๘ จานวน ๕๐๐ คน ช่างสลัก ๕๐๐ คน ช่างแก้ว ๕๐๐ คน ช่างเงิน ช่างคา ช่างเหล็ก ช่างทอง ช่างต้อง ช่างแต้ม ช่างไม้ อย่างละ ๕๐๐ คน หมอโหรา หมอยา พ่อเลี้ยง แม่เลี้ยง พ่อเวียก พ่อการอย่างละ ๕๐๐ คน”
ศลิ ปะสมยั นเี้ ปน็ ศลิ ปะทไี่ ดร้ บั อทิ ธพิ ลจากศลิ ปะแบบพกุ าม และปาละเสนะของอินเดีย งานปั้นงานพุทธศิลป์ต่างๆ จึงมี ลักษณะที่แตกต่างจากงานของล้านนาในสมัยใกล้เคียงกัน ดังจะเห็นได้จากเจดีย์ที่วัดจามเทวี
อิทธิพลทางศิลปะในการแกะสลักไม้ตกแต่งและ ประดับอาคารของหริภุญชัยจึงเป็นต้นแบบสืบทอดต่อเนื่อง มายังอาณาจักรล้านนา
ยุครําชวงศ์มังรําย
ในสมัยพญามังรายทรงสร้างบ้านเมืองอยู่บริเวณ ลมุ่ แมน่ า้ กก ไดส้ รา้ งเมอื งเชยี งรายเมอื่ พ.ศ. ๑๘๐๕ ดว้ ยกา ลงั คน ทเี่ ปน็ ชา่ งตา่ งๆ จา นวนหนงึ่ จากนนั้ ทรงมคี วามสนใจเมอื งหรภิ ญุ ชยั จึงให้อ้ายฟ้าเป็นไส้ศึก วางแผนเข้ายึดครองหริภุญชัยประสบ ผลสา เรจ็ เมอื่ พ.ศ. ๑๘๓๕ แลว้ ทรงโปรดเกลา้ ใหส้ รา้ งเวยี งกมุ กาม ที่ริมแม่น้าปิงเมื่อ พ.ศ. ๑๘๓๗ โดยพญามังรายได้นาช่างฝีมือมา จากเมอื งหงสาวดแี ละมอญในครง้ั ทม่ี ศี กึ กบั พญาองั วะ ซงึ่ ครงั้ นนั้ พญาองั วะเกรงวา่ จะพา่ ยแพ้ จงึ ไดม้ อบชา่ งฝมี อื ใหก้ บั พญามงั ราย มาส่วนหน่ึง ตามตานานที่กล่าวว่าตามตานานกล่าวว่า
“กูใส่ใจว่าเจ้าล้านนาผู้มีเตชะจักมากาจัดบ้านเมืองเรา เสยีฤๅวา่อน้ั เทา่วา่ใครไ่ดช้า่งฆอ้งสนันเ้ีราควรแตง่ชา่งฆอ้งผสู้ลาด เถิงดีนักนั้นสองนาย และช่างเครื่อง ช่างเงิน ช่างคา ช่างทอง ช่างเหล็ก ทังหลายประมาณว่าได้ ๕๐๐ ครัว มาถวายแก่เจ้า พระยามังราย เจ้าพระยามังรายก็เอาช่างตีคามาไว้เชียงตุง เอา ช่างฆ้องและพวกหานมาไว้บ้านเชียงแสน เอาช่างเครื่อง ช่างคา ช่างทอง ช่างเหล็ก มาไว้กุมกาม ช่างทังหลายจ่ิงมากับ บ้านเมืองล้านนาต่อเท้าบัดนี้แล”
ภาพ จิตรกรรมฝาผนังวัด พระนางจามเทวีเสด็จมาจากละโว้ จากเว็บไซต์ : http://lanastory13.blogspot.com/
13
สล่าแป๋งต้องควักไม้ล้านนา
สํานักงํานวฒันธรรมจงัหวดัลําปําง
ไม้แกะสลักล้านนา ปูมผญาสล่าเมือง
