Page 36 - ไม้แกะสลักล้านนา ปูมผญาสล่าเมือง
P. 36
ขั้นตอนกํารแกะสลักไม้
อุปกรณ์ท่ีใช้ในกํารแกะสลักไม้ ส่ิว
36
เป็นเครื่องมือท่ีถือเป็นหัวใจสาคัญในการสร้างงานของสล่า การเลือกใช้ส่ิวแต่ละชนิดนั้นข้ึนอยู่กับความชานาญและ ความถนัดของสล่าแต่ละคน ด้ามส่ิวจะทาด้วยไม้ และปลายจะทาด้วยเหล็กกล้าเพราะมีความเหนียวและทนทานกว่า สิ่ว มีหลายรูปทรง เช่น สิวหน้าตรง หรือสิวคมตรง หรือสิวปากบาง สิวโค้งหรือสิวรูปตัวยูก็มีด้วยกันหลายรูปทรง เช่น สิ่วโค้งแคบ ส่ิว ตัววีมน ส่ิวโค้งท้องแบน สิ่วขอบเหลี่ยม เป็นต้น
สิ่วของสล่ําล้ํานนํา
๑. สิ่วเล็บมือ เรียกตามลักษณะที่ดูคล้ายเล็บมือ มีลักษณะโค้งปลายกว้าง
๒. สิ่วฉาก มีลักษณะแบนปลายตัดตรงหรือตัดเฉียง มีหลายขนาดให้เลือกใช้ให้เหมาะกับตัวงาน
๓. สิวขุด หรือบางคนเรียกสิ่วตัวยู มีหน้ากว้างหลายขนาดด้วยกันเพ่ือใช้ในพ้ืนท่ีเล็กใหญ่ต่างกัน
๔. สว่ิ ขมวดหรอื สว่ิ ตวั วี มลี กั ษณะเปน็ มมุ สามเหลยี่ มคลา้ ยตวั วี มหี ลายขนาด ตงั้ แตห่ นา้ กวา้ ง ๑ นวิ้ จนถงึ ขนาดหนา้ กวา้ ง
๑ เซนติเมตร หรือเล็กกว่า เพื่อใช้ในพ้ืนท่ีเล็กและต้องการความละเอียด
การใช้งานของสิ่ว ในบางครั้งสล่าก็จะใช้ส่ิวฉากก่อนในขั้นแรกของการแกะสลัก เพ่ือตัดตัวลาย ให้ลายส่วนต่างๆ ปรากฏ เป็นลายใหญ่ๆ เกิดโครงร่าง จากน้ันก็กาหนดสัดส่วนและองค์ประกอบของภาพโดยรวม แล้วใช้ส่ิวขุด และส่ิวเล็บมือแกะลาย ใช้ สว่ิ เลก็ ตาม ใหป้ รากฏลวดลายหรอื รปู ทรงใหม้ คี วามชดั เจนขนึ้ เมอ่ื ถงึ ขน้ั ทจ่ี ะแตง่ ลายใหอ้ อ่ นชอ้ ยตอ้ งใชส้ วิ่ ขมวด ในการเกบ็ รายละเอยี ด ขนาดหน้ากว้างหรือแคบของส่ิวมีหลายขนาด ในบางคร้ังสล่าก็สั่งทาสิ่วข้ึนมาโดยเฉพาะ เพื่อใช้ให้เหมาะสมกับงาน
ส่ิวแบบต่างๆ
สํานักงํานวฒันธรรมจงัหวดัลําปําง
