Page 83 - ไม้แกะสลักล้านนา ปูมผญาสล่าเมือง
P. 83
83
แมร่ ะมงิ ค์ หรอื นา้ แมป่ งิ เปน็ แมน่ า้ สายสา คญั ของเชยี งใหม่ ศนู ยก์ ลางแหง่ อาณาจกั รลา้ นนา ในอดตี ในยคุ ทมี่ กี ารการกอ่ ตงั้ อาณาจกั รลา้ นนานนั้ พญามงั รายไดน้ า ชา่ งฝมี อื หลากหลายแขนง เข้ามาเพื่อช่วยก่อร่างสร้างเมือง หนึ่งในกลุ่มช่างสิบหมู่ของล้านนาคือ ช่างแกะสลักไม้ ซึ่งมา อาศยั อยบู่ รเิ วณบา้ นววั ลาย กลา่ วกนั วา่ ภายหลงั กม็ ชี าวบา้ นสว่ นหนงึ่ แยกยา้ ยไปอยแู่ ถบหางดง และสันป่าตอง หนึ่งในนั้นคือที่ ตาบลบ้านแม ดังนั้นบริเวณบ้านแมจึงมีชาวไทขึนหรือไทยเขิน อยู่กระจัดกระจายรวมกับคนลัวะและคนเมืองหรือไทยวน ซงึ่ ปจั จบุ นั กไ็ ดแ้ ตง่ งานขา้ มหมบู่ า้ น หรือชาติพันธุ์จนกลืนกลายไปจนแทบจะไม่เห็นความแตกต่างแล้ว ดงั คา ขวญั ของบา้ นแมทวี่ า่ “ชมุ ชนคนสามเผา่ ตา นานเกา่ อา เภอใหญ่ ครบู านามลอื ไกล หอมหวั ใหญ่ ไมแ้ กะสลกั งาม”
มีเรื่องเล่าเกี่ยวกับที่มาของชื่อ อาเภอบ้านแม ที่น่าสนใจไว้ดังนี้
“ตา บลบา้ นแม เดมิ มสี ตรผี หู้ นงึ่ มสี ตปิ ญั ญาฉลาดชาวบา้ นจงึ ขนานนามวา่ แมข่ องหมบู่ า้ น และเรยี กหมบู่ า้ นนวี้ า่ “บา้ นแม”่ ตอ่ มามชี ายมาสขู่ อและใหน้ างยา้ ยไปอยทู่ เี่ วยี งโคง้ บา้ นฝา่ ยชาย แต่นางรักบ้านเกิดมากจึงไม่ยอมแต่งงานด้วย จึงได้ขุดคลองเพื่อตั้งบ้านแม่ให้เป็นเวียงแม่ แตย่ งั ขาดตา บลและอา เภอ นางจงึ ตงั้ หมบู่ า้ นเปน็ ตา บลและเปน็ อา เภอบา้ นแม่ และไดเ้ ปลยี่ นชอื่ จากตาบลบ้านแม่เป็นตาบล “บ้านแม” มาจนถึงปัจจุบัน
แต่เดิม ตาบลบ้านแม เป็นส่วนหนึ่งของอาเภอแม่วางและอาเภอบ้านแม โดยมี ที่ว่าการอาเภอตั้งอยู่ที่บ้านกาด ต่อมาเมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๗ กระทรวงมหาดไทยได้ประกาศยุบ อาเภอแม่วางและอาเภอบ้านแมรวมเป็นอาเภอเดียวกันให้ใช้ชื่อว่า “อาเภอบ้านแม” โดยมีที่ วา่ การอา เภอตงั้ อยทู่ บี่ า้ นเปยี ง หมทู่ ี่ ๑๓ ตา บลบา้ นแม ตอ่ มาเมอื่ วนั ที่ ๒๔ มถิ นุ ายน ๒๔๘๒ ได้ มีการย้ายที่ว่าการอาเภอบ้านแมมาตั้ง ณ ที่บ้านสันป่าตอง หมู่ ๑๐ ตาบลยุหว่า ซึ่งเป็นที่ ตั้งปัจจุบันและเปลี่ยนชื่ออาเภอเป็น “อาเภอสันป่าตอง” (เทศบาลตาบลบ้านแม. www.banmae.co.th)
โดยชอื่ ใหม่ คอื สนั ปา่ ตองนนั้ หมายถงึ พนื้ ทดี่ อนทมี่ ตี น้ ตองหรอื ตน้ ทองหลางขนึ้ อยมู่ าก ส่วน “บ้านแม” จึงกลายเป็นตาบลที่อยู่ในอาเภอสันป่าตอง
สล่าลุ่มน้าแม่ระมิงค์ บ้านกิ่วแลน้อย ตาบลบ้านแม อาเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่
สํานักงํานวฒันธรรมจงัหวดัลําปําง
ไม้แกะสลักล้านนา ปูมผญาสล่าเมือง
