Page 34 - Nukanchipa Rimai Nieves & Muchavisoy
P. 34

Nota gramatical



        Conjugación de los verbos en futuro ser/ kai, ver/kawai, indicar/willangai

                                       kai                       Kawai                            Willai
         Nuka               Kasami                   Kawasami                    Willasami

         Kam                Kankangimi           Kawankangimi             Willankangimi
         Pai                   Kangami                Kawangami                  Willangami

         Nukanchi        Kasunchimi            Kawasunchimi             Willasunchimi
         Kamkuna        Kankangichimi      Kawankangichimi        Willankangichimi

        Paikuna           Kangakunami         Kawangakunami          Willangakunami



        Infinitivo sufijal
        Verbo infinitivo + sufijo -ngapa = expresión de proposito

                            ri +ngapa = para ir



        Estructura de la oración
                   Sujeto + verbo futuro + complemento directo   1



          a.   Paikuna willangakunami allikaura ringapa

        Ellas <las estrellas> indicarán el mejor momento para ir



          b.   Kawasunchimi kukus sachuku puringapa.
        <nosotros> veremos el kukus en tiempo de caza







        1      En la estructura sintactica del quechua y del inga el complemento directo ante-
        cede al verbo, es decir, el verbo va al final de la oración. Sin embargo, la lengua ha ido
        tomando la estructura del español.
                                                34
   29   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39