Page 49 - Brochures_Lessen

naast elkaar zaten en tijdens de pauze de ‘eigenaardige kindergewoonte’ hadden ‘van op elkanders lichaam te hangen’ waren de grootste infectiebron. Veel tuber- culoselijders spuugden hun tuberkelbacillen op de grond – kinderschoenen brachten bacteriën in de klas. Dringend werd geadviseerd om bij het ombladeren van de pagina’s van een boek de vingertoppen niet van speeksel te voorzien.
Dat tuberculose ook een uitwerking op het gedrag van de schooljeugd had, blijkt uit het Onderwijsverslag 1943: ‘De klachten over het optreden der schooljeugd nemen toe; ongedurigheid, ongehoorzaamheid, bruta- liteit, vernielzucht, spijbelen, vagebonderen, oneerlijk- heid, onhandelbaarheid, het zijn de kwalen waarmede een groot deel van de tegenwoordige jeugd behept
is. Deze kwalen vindt men bij kinderen uit alle sociale milieus’, aldus de inspecteur in de inspectie Haarlem. Illegaal feesten deed men
toen kennelijk niet.
WAAKZAAMHEID Voorlichting en aansporing tot waakzaamheid in de strijd tegen tbc waren cruciaal. Via affiches met gezondheids- adviezen – niet op de grond spugen, je kind niet op de mond kussen, in een zak- doek hoesten etc. – werd de gehele bevolking betrokken bij het de kop indrukken van tbc. Maar hoe vaak en hoe grondig gezondheidscom- missies ook waarschuwden, ook hier luisterden sommi- gen maar half, of helemaal niet. Ondanks de waakzaam- heid van velen werd in de Onderwijsverslagen herhaal- de malen melding gemaakt van uitbraken, zoals in het verslag over 1959:
“In het afgelopen jaar deed zich weer een ex- plosie voor van de in het verleden zo gevreesde en veel heersende tubercu- lose, die men meende onder de knie te hebben. Onder de leerlingen van de openbare school voor uitgebreid lager onderwijs te Neede werd bij een routine-onderzoek weer een geval van tuberculose gesignaleerd. De leer- krachten en de leerlingen werden onmiddellijk aan
een doeltreffend onderzoek onderworpen, terwijl de nodige verdere maatregelen werden genomen. Daarna werd een nieuw geval geconstateerd op een bijzondere school voor gewoon lager onderwijs te Zutphen.”
Het advies van het ministerie van Onderwijs uit 1959- 1960 is in 2020 nog altijd actueel: ‘De waakzaamheid ten dezen van het geneeskundig schooltoezicht kan niet voldoende op prijs worden gesteld.’ En ook de overtuiging dat men alleen samen tuberculose zou kunnen overwinnen, werd vaak gehoord, zoals in de voorlichtingsbrochure De volksonderwijzer en tuber- culose uit 1913: ‘Wat het volk niet kan, kan niemand. Zonder de medewerking van gansch het volk kan het doel niet worden bereikt.’ Dit geldt ook voor het tijdperk van Covid-19.