Page 55 - e-book สถาบันทันตกรรม
P. 55
48
เมื่อระดับของภาวะสมองเสื่อมรุนแรงขึ้น ผูปวยมีแนวโนมไมใหความรวมมือในการรับการรักษา และไมสามารถดูแลสุขภาพชองปากไดเหมาะสม เปาหมายของการรักษา มุงจัดการโรคที่กําลังลุกลาม (manage active disease) ปองกันการเกิดโรคขึ้นใหม และพยายามคงสภาพการใชงาน (maintain function) การพิจารณาถอนฟนที่มีพยากรณโรคไมดี ฟนที่ผูปวยไมสามารถทําความสะอาดได ฟนที่ตองการ การรักษาที่ยุงยากซับซอน จะลดโอกาสเกิดความเจ็บปวดและการติดเชื้อในระยะที่โรคสมองเสื่อม มีความรุนแรงมากขึ้นได อยางไรก็ตามตองคํานึงถึงปจจัยความสําคัญของฟนซี่นั้น ๆ ดวย โดยฟนท่ีสูญเสียแลว ตองมีการเปลี่ยนแปลงแผนการรักษาหรือทําใหแผนการรักษาซับซอนมากขึ้นนับวาเปน “key tooth” ท่ีตองพิจารณาถึงผลดีและผลเสียของการถอนฟนซ่ีน้ัน ๆ อยางรอบคอบ
ขอพิจารณาในกรณีท่ีผูปวยมีการสูญเสียฟน
- ประเมินฟนท่ีเหลือวาเพียงพอตอการบดเค้ียวหรือไม โดยสามารถประเมินสภาพฟน เชน ฟนโยก ฟนผุ การเรียงตัวของฟน รวมถึงจํานวนฟนคูสบในฟนกรามนอยและฟนกราม ตามแนวคิด shortened dental arch หากมีฟนหนาครบและมีฟนหลัง 3-4 คูสบ (occlusal unit) โดยฟนมีสภาพดี แข็งแรง นาจะสามารถ ใชเคี้ยวอาหารไดเพียงพอ (premolar =1 occlusal unit และ molar = 2 occlusal unit) โดยไมจําเปน ตองใสฟนทดแทน อยางไรก็ตามควรพิจารณาปญหาการบดเคี้ยวของผูปวยเปนสําคัญ ในการพิจารณาใสฟน
ทดแทน- ในการใสฟนทดแทน อาจพิจารณาเลือกใสฟนทดแทนในขากรรไกรบน หรือขากรรไกรลางอยางใด อยางหน่ึง เพื่อทําใหมีคูสบเพียงพอ และผูปวยสามารถใชบดเคี้ยวอาหารได ชวยลดระยะเวลาในการรักษา และ ผูปวยสามารถดูแลทําความสะอาดชองปากไดงายข้ึน
- หากพิจารณาแลวผูปวยมีความจําเปนตองใสฟนเทียม การรักษาตั้งแตในระยะสมองเสื่อมที่ไมรุนแรง ผูปวยจะสามารถปรับตัวในการใสฟนเทียมไดดีกวา รวมทั้งผูปวยสมองเสื่อมจะมีความสามารถในการใช กลามเนื้อในชองปากลดลง มีการหดเกร็งกลามเนื้อ และน้ําลายลดลง ทําใหการใสฟนเทียมโดยเฉพาะ ฟนเทียมทั้งปากมีความยากลําบาก จนถึงไมสามารถใสฟนเทียมได ซึ่งในระยะที่ผูปวยสมองเสื่อมไมสามารถ รวมมือในการเขารับรักษาทางทันตกรรมแลวจะพิจารณารักษาเฉพาะท่ีมีอาการเจ็บปวดหรือติดเช้ือเทานั้น
3. การรักษาทางทันตกรรมในผูปวยท่ีมีภาวะสมองเส่ือม - ทันตกรรมปองกัน
การทําความสะอาดชองปากที่เหมาะสมเปนสิ่งที่สําคัญมากในการคงสุขภาพชองปากที่ดีในผูปวย ที่มีภาวะสมองเสื่อมทุกระยะ ทันตบุคลากรตองอธิบายใหผูปวยและผูดูแลเขาใจและเห็นความสําคัญ ของการแปรงฟนและการทําความสะอาดซอกฟน แนะนําวิธีการทําความสะอาดชองปาก รวมทั้งคําแนะนํา เกี่ยวกับอาหารที่ผูปวยรับประทานใหเหมาะสม กลุมผูปวยที่มีภาวะสมองเสื่อมนับเปนกลุมที่มีความเสี่ยงสูง
ลักษณะของฟนหลัก (Key tooth)
1. เปนฟนที่แข็งแรงเพียงพอและสามารถชวยรองรับฟนซี่อื่นได
2. เปนฟนที่หากสูญเสียไปจะสงผลกระทบอยางมากตอแผนการรักษาทําใหยุงยากซับซอนมากขึ้นและ
สงผลตอประสิทธิภาพการบดเคี้ยว
3. เปนฟนที่จําเปนตอการรักษาคูเคี้ยวใหเพียงพอตอการบดเคี้ยว
