Page 78 - จิตรกรรมสีฝุ่น

โด้ยจรืึกได้กล่ว่ถุึงว่ิว่ัฒนกรืของม่นุษย์ ทำีรื้จักกรืเขียนภพ พรือม่ ๆ กับกรืสัรืงเครือื งม่ือ เครืืองใช่ในกรืด้ําเนินช่ีว่ิต่ นอกจกนีพบหลักฐน ทำงจิต่รืกรืรืม่จกภพเขียนบนหนผู้หินแถุบ เทำือกเขภ้พน จังหว่ัด้อุด้รืธนี ถุําเขจันทำรื์งม่ จังหว่ัด้นครืรืช่สัีม่ ภพบนผู้นังหินสัม่ัยลพบุรืี ว่ัด้ล้กเขย ว่ัด้พ่อต่ แต่่ทำว่่ภพเขียนด้ังกล่ว่ ม่องเห็นเพียงรื่องรือยของกรืเขียนเสันสัีแด้งเพียง เล็กนอยไม่่สัม่รืถุม่องเห็นเป็นภพได้ นอกจกนี ได้ม่ีกรืพบภพเขียนบนผู้นังถุําศิิลป์จังหว่ัด้ยะล ทำแี สัด้งใหเ หน็ ถุงึ กรืรืม่ว่ธิ ทำี งจต่ิ รืกรืรืม่ ม่กี รืเต่รืยี ม่ หนหนิใหเรืยีบกอ่นเขยีนภพด้ว่ยสัฝีีนุผู้สัม่ด้ว่ยกว่ ยงไม่ สัีทำีใช่เป็นสัีด้ินเหลือง สัีด้ํา และสัีด้ินแด้ง
จกยคุ กอ่ นปรืะว่ต่ั ศิิ สัต่รืสั์ ย่้ คุ ปรืะว่ต่ั ศิิ สัต่รื์ กัม่พ้ช่ เม่ียนม่รื์ และไทำยสัม่ัยโบรืณทำีอศิัยอย้่ บรืเิ ว่ณแหลม่อนิ โด้จนี ในยโุ บรืณ (พ.ศิ.1343-1893) เป็นศิ้นย์กลงคว่ม่เจรืิญ่ทำงด้นศิิลปะว่ัฒนธรืรืม่ คือ นครืว่ัด้ อณจักรืพุกม่ และกรืุงศิรืีอยุธย คว่ม่รืุ่งเรืืองทำงด้นกรืปกครืองของช่นฉนหรืือ ช่ว่ไทำยใหญ่่ ในพุทำธศิต่ว่รืรืษทำี 18 เม่ืองหลว่งของ ไทำยเม่ืองแรืกคือสัุโขทำัยรืว่ปี พ.ศิ.1763
ในปี พ.ศิ.1893 ได้ม่ีกรืสัรืงเม่ืองหลว่งขึน โด้ยรืน่ลงม่ทำงลมุ่่แม่น่ําเจพรืะยอยธุยเปน็เม่อืง ทำีได้รืับอรืยธรืรืม่จกกัม่พ้ช่และม่อญ่ ต่่อม่ได้ พฒั นงนจต่ิ รืกรืรืม่ใหม่ ลี กั ษณะเฉพะของกลมุ่่ ช่น ทำีอศิัยอย่้ในบรืิเว่ณพืนทำีปรืะเทำศิไทำยทำีม่ีขนบ ปรืะเพณแี ละว่ฒั นธรืรืม่รืว่่ ม่กนั ต่อ่ ม่จงึ เรืยี กผู้ลงน ด้ังกล่ว่ว่่ “จั์ตรักรัรัมไทย” ภพเขียนสัีฝีุนใน ปรืะเทำศิไทำยได้ว่ิว่ัฒนกรืคว่บค้่ม่กับคว่ม่เจรืิญ่ ของยุคสัม่ัยต่่ง ๆ จนม่ถุึงปัจจุบัน ภพจิต่รืกรืรืม่ ไทำยสั่ว่นใหญ่่จะว่ด้บนฝีผู้นังโบสัถุ์ ว่ิหรื ม่ณฑ์ป ศิล และสัถุ้ปต่่ง ๆ จกหลักฐนพบว่่ผู้ลงน จิต่รืกรืรืม่ไทำยเกิด้ขึนม่ต่ังแต่่สัม่ัยทำว่รืว่ด้ีแลว่ได้ ว่ิว่ัฒนกรืต่่อม่จนถุึงสัม่ัยศิรืีว่ิช่ัย ลพบุรืี สัุโขทำัย อยธุ ย และรืต่ั นโกสันิ ทำรืจ์ ว่บจนปจั จบุ นั โด้ยจะเหน็ ได้ว่่ผู้ลงนจิต่รืกรืรืม่ไทำยในแต่่ละสัม่ัยม่ีลักษณะ แต่กต่่งกันต่ม่ปรืะเพณีนิยม่ในยุคสัม่ัยนัน ๆ
รื้ปแบบและเทำคนิคเป็นต่ม่คว่ม่คิด้ สัังคม่ สัิงแว่ด้ลอม่ทำีได้รืับอิทำธิพลจกต่่งปรืะเทำศิเขม่ ปรืะสัม่ปรืะสันอย้่ด้ว่ยเสัม่อ
จิต่รืกรืรืม่สัีฝีุนต่ม่แบบปรืะเพณีแบ่งได้เป็น 2 ปรืะเภทำ คือ จิต่รืกรืรืม่ทำีเคลือนทำีได้และเคลือนทำี ไม่่ได้ ภพจิต่รืกรืรืม่สั่ว่นใหญ่่จะนําม่ผู้สัม่กว่ ก่อนเขียนภพด้ว่ยเสัม่อโด้ยผู้่นกรืรืม่ว่ิธีกรืนําด้ิน หินสัีต่่ง ๆ ม่บด้เป็นผู้งสัีแลว่ผู้สัม่กว่ จกนันจึง บด้ต่่อจนผู้งสัีกับกว่เขกันเป็นเนือเด้ียว่กัน ก่อนทำี จะนําสัฝีีนุไปเขยีนภพลงบนฝีผู้นงัทำไีด้ม่กีรืเต่รืยีม่ ผู้นังไว่ก่อนหนนัน จกนันจึงทำํากรืรื่งภพบน กรืะด้ษแลว่ ปรืดุ้ ว่ ยเหลก็ ปลยแหลม่หรือื เขม่็ จนเกด้ิ รืพ้ รืนุ ต่ม่เสัน รื่ ง แลว่ จงึ นํากรืะด้ษทำปี รืมุ่ ทำบบน ผู้นังทำีต่องกรืเขียนภพ ใช่ผู้ขว่บงห่อผู้งด้ินสัอ พองทำําเป็นล้กปรืะคบโปะลงบนกรืะด้ษแบบรื่ง ใหผู้งด้ินสัอพองต่กลงผู้่นรื้พรืุนจนเกิด้เสันบน ฝีผู้นัง ช่่งเขียนจึงทำํากรืเขียนสัีต่ม่โครืงรื่ง ด้ังกล่ว่ต่ม่รืป้ แบบทำีนิยม่กันแต่่ละยุคสัม่ัย
5.2 จั์ตรักรัรัมสีีฝุุ่นสีมัยทวิารัาวิดุี
“ทำว่รืว่ด้ี” เป็นภษสัันสักฤต่ แปลว่่ ปรืะต่้ ซึ่ึงหม่ยถุึงเม่ืองทำ่ และคําว่่ทำว่รืว่ด้ี อจเทำียบได้กับ ทำว่รืก ซึ่ึงเป็นเม่ืองของพรืะ กฤษณะในม่หกพย์เรืือง ม่หภรืต่ะ นักว่ิช่กรื สั่ว่นใหญ่่ต่่งยอม่รืับ และใช่คําว่่ “ทำว่รืว่ด้ี” กัน ต่ลอด้ม่
5.3 จิิตรกรรมบนแผน อิฐสีมัยัที่วิาราวิดี อยั่ที่ีพิพิธิ์ภัณฑิสีถ้านแหงชีาติ อ่ที่อง จิังหวิัดสี่พรรณบ่รี (วิรรณิภา ณ สีงขีลัา, 2533)
62 จิิตรกรรมสีีฝุ่่น : จิิตรกรรมสีีฝุ่่นในยั่คป็ระวิัติศิาสีตร์ไที่ยั