Page 43 - Inżynieria & Utrzyamnie Ruchu I kw. 2023

pującego wydajność będzie zapewne oznaczać ilość zużytej energii elektrycznej. – Sprawność ogólna sprężarek, z jakimi miałem do czynienia, wahała się od 5% do 15%. Reszta (czyli większość) zużytej do sprężania energii elektrycznej zamienia się na ciepło, do którego dalej wrócę – mówi Wojciech Hal- kiewicz, właściciel 7bar. – To obrazuje, jak drogą energią jest sprężone powietrze (jest nawet 6-20 razy droższe od energii elektrycznej). To niestety nie koniec dramatu, bo skutkiem „niedopasowania” sprężarek do potrzeb sieci odbiorczej są inne straty energii – związane z tym „przesunięciem regula- cyjnym” – sprężarki po prostu nie mogą w 100% liniowo re- agować na zmiany poboru, w związku z tym, nawet regulując się według najlepszych metod, muszą czasem pracować na biegu jałowym, wyłączać się i załączać, z czym wiążą się do- datkowe nakłady energii. Osoby odpowiedzialne za sprężarki w zakładach produkcyjnych wkładają ogromny wysiłek, żeby wytwarzać sprężone powietrze z możliwie najwyższą spraw- nością, żeby niezawodność sprężarek była najwyższa, a ich praca skutkowała możliwie najmniejszą emisją CO2, żeby dostarczały czyste powietrze zgodne z wymaganiami, a ich cena i serwis powodowały możliwie bezpieczny energetycz- nie i znośny ekonomicznie kompromis. Sprężarka na biegu jałowym pobiera 20-30% mocy znamionowej w dociążeniu (ale w bardzo wielu przypadkach pomiary wykazały ten pobór nawet na poziomie 50% mocy znamionowej!), a nie dostarcza powietrza. Metody regulacji sprężarek i układów wielosprężarkowych, o których w kolejnym akapicie, mają pomóc w unikaniu takich sytuacji.
Ciśnienia robocze
Wojciech Halkiewicz: – Pracujemy dla przemysłu, gdzie nie zdarza się nam pracować ze sprężarkami mniejszymi niż 11 kW mocy zainstalowanej, stąd poniższe zestawienie nie uj- muje mniejszych jednostek. Podział sprężarek związany jest także z ich ciśnieniami roboczymi, ale na potrzeby artykułu zakładam, że Czytelnika najbardziej interesuje zakres spręża- rek o ciśnieniu 3,5-13 bar. Praktyka pokazuje, że o wyborze ro- dzaju sprężarki decyduje oczywiście TCO (total cost of owne- ship), ale także zakres jej regulacji oraz sposób dopasowania kombinacji sprężarek do pro lu poboru sprężonego powietrza. Ważna będzie wielkość wymaganego strumienia wydajności, a bardzo przybliżone zestawienie z podziałem na najpopular- niejsze typo-grupy wygląda tak:
Dobry kompresor powinien spełniać obowiązujące normy prawne i dyrektywy, a przy tym powinien być cichy, mieć tłumiki wibracji, oferować dobry dostęp serwisowy i oczywiście być trwały
Ciepło, ciepło
Ze względu na zjawiska zyczne zachodzące w procesie sprężania gazu sprężarka przemysłowa jest „fabryką ciepła”, podczas gdy użytkownikowi zależy na dużej (oczekiwanej) wydajności przy jak najniższym wzroście temp. powietrza opuszczającego sprężarkę. – Dlatego w przypadku sprężarek śrubowych o dużej wydajności (lub tzw. turbo) w wielu przy- padkach warto rozważyć wybór modelu chłodzonego wodą lub z zainstalowanym wymiennikiem ciepła, które odzyskując ze sprężarki, można wykorzystać np. do ogrzewania pomiesz- czeń lub podgrzewania wody użytkowej lub technologicznej – radzi Krzysztof Kornacki. Ze względów praktycznych i dla oszczędności energii – w niektórych przypadkach - dla ci- śnień niższych warto rozważyć zastosowanie dmuchawy, za- miast sprężarki np. 7 bar z reduktorem ciśnienia.
Wojciech Halkiewicz: – Jeśli w zakładzie jest zapotrzebo- wanie na ciepłą lub zimną wodę, to 60-70% mocy znamiono- wej sprężarki w dociążeniu jesteśmy w stanie zamienić na cie- płą wodę o temperaturze powyżej 70-75oC albo ok. 33% mocy sprężarki w dociążeniu zamienić na zimną wodę o temperatu- rze 8-20oC. Takie układy zwiększają sprawność energetyczną zakładu i poprawiają komfort cieplny sprężarek. Widać więc, że wymagań technicznych wobec sprężarek jest sporo. Zwraca też uwagę na marnotrawienie wydmuchiwanego powietrza. – W zakładach produkcyjnych dochodzi do zbyt wielu wycie- ków (statystycznie jest ich 10-30% zależnie od branży i kultury technicznej), zbędnych wydmuchów, których statystycznie jest 10% produkowanego strumienia. Często też działy produkcyj- ne wymuszają dostawę ciśnienia znacznie powyżej potrzeb, co statystycznie generuje dodatkowych około 5-10% zwiększenia poboru energii. Pytanie o poprawny dobór sprężarki jest istotne, bo zła decyzja ukształtuje w ok. 80% koszt energii w ramach TCO na okres nawet 15-20 lat.
Regulacja wydajności sprężarek
Regulacja wydajności sprężarek, w przypadku sprężarek wy- porowych, wygląda następująco:
Rodzaj sprężarki / MOC [kW]
11-18,5
(do 200 m3/h)
22-37
(do 400 m3/h)
45-75
(do 800 m3/h)
90-160
(do 1800 m3/h)
160-355
(do 3500 m3/h)
250-500 (do 5000 m3/h)
Powyżej 500 (powyżej 5000 m3/h)
Powyżej 3000 (powyżej 30000 m3/h)
Wyporowe
Tłokowe
X
X
X
Łopatkowe
X
X
X
X
X
Śrubowe
X
X
X
X
X
X
X (do 750 kW)
Przepływowe
Promieniowe
X
X
X
Osiowe
X
INŻYNIERIA & UTRZYMANIE RUCHU – www.utrzymanieruchu.pl
I kwartał 2023 41