Page 131 - เสด็จสู่แดนสรวง
P. 131
๔. แทน่ พระพธิ ธี รรม ลกั ษณะเปน็ แทน่ ทรงสเ่ี หลยี่ มผนื ผํา้ ทํา ดว้ ยไมแ้ กะสลกั ลงรกั ปดิ ทอง ประดบั กระจก พนื้ ทภี่ ํายในปลู ําดผํา้ ขําวมหี มอนองิ และตงั้ หบี พระธรรมพรอ้ มทงั้ ปกั พดั แฉก (พดั ยศ แบบหน่ึง) ในช่วง ๑๐๐ วันแรกของกํารประดิษฐํานพระบรมศพ จะมีพระพิธีธรรม ๒ สํารับ สํารับละ ๔ รูป ขึ้นน่ังประจําบนแท่นน้ีท้ังสองฝั่งเพื่อสวดพระอภิธรรมท้ังกลํางวันและกลํางคืน โดยมีเวร สลับผลัดเปล่ียนกันตํามเวลํา
สํา หรบั “พระพธิ ธี รรม” ทจี่ ะขน้ึ มํานง่ั ประจํา บนแทน่ ดงั กลํา่ วนี้ เทยี บโดยงํา่ ยกค็ อื พระสงฆ์ ผู้ปฏิบัติหน้ําท่ีสวดพระอภิธรรมสําหรับงํานศพนั่นเอง หํากแต่ท่ีต่ํางจํากงํานศพสํามัญชนโดยท่ัวไป คอื พระพธิ ธี รรมตอ้ งเปน็ พระสงฆท์ ไ่ี ดร้ บั กํารฝกึ หดั “สวดพระอภธิ รรมทํา นองหลวง” เปน็ กํารเฉพําะ ซงึ่ ไมเ่ หมอื นกํารสวดพระอภธิ รรมงํานศพทวั่ ไป รปู แบบกํารสวดทํา นองหลวงดงั กลํา่ วมถี งึ ๔ ทํา นอง ในปัจจุบัน พระพิธีธรรมผู้ปฏิบัติหน้ําที่ในพระรําชพิธีพระบรมศพ มําจํากพระอํารํามหลวง ๑๐ แห่ง คือ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลํารําม วัดมหําธําตุยุวรําชรังสฤษฎิ์ วัดสุทัศนเทพวรํารําม วัดจักรวรรดิ รําชําวําส วัดสระเกศ วัดระฆังโฆสิตํารําม วัดประยุรวงศําวําส วัดอนงคํารําม วัดรําชสิทธํารําม และ วัดบวรนิเวศวิหําร (สํานักวรรณกรรมและประวัติศําสตร์ ๒๕๕๙: ๕๒)
พระพธิ ธี รรมจะเรม่ิ ตน้ สวดเมอ่ื พระบรมวงศํานวุ งศผ์ ทู้ รงเปน็ ประธํานในพธิ กี ํารวนั นนั้ เสดจ็ มํา ทรงจุดเครื่องบูชํากระบะมุกและทรงคมที่หน้ําหีบพระธรรมแล้ว ซึ่งขณะที่สวดทํานองหลวงนั้น พระพิธีธรรมแต่ละรูปจะถือ “พัดพระพิธีธรรม” คือตําลปัตรทรงหน้ํานํางที่มีสีสันต่ํางๆ เฉพําะตัว ด้วยเสมอ สีพัดท่ีแตกต่ํางกันนั้นเป็นกํารแบ่งตํามระดับชั้นควํามรู้เปรียญของพระพิธีธรรมแต่ละรูป (พระมหําปกรณ์ กิตฺติธโร ๒๕๕๙)
จํากที่กล่ําวมําทั้งหมดในบทควํามนี้ จะเห็นได้ว่ํากํารตั้งแต่งเครื่องประกอบมํากมําย ในพระรําชพธิ พี ระบรมศพครงั้ น้ี มกี ํารผสมผสํานทง้ั ทท่ี ํา ตํามขนบแบบแผนโบรําณรําชประเพณี และ ที่เป็นธรรมเนียมอย่ํางใหม่อันเกิดขึ้นตํามกําลสมัย ซึ่งทั้งหมดนี้ล้วนมีควํามมุ่งหมํายอย่ํางเดียวกัน นั่นคือเพ่ือเป็นกํารเชิดชูพระเกียรติยศสูงสุดเท่ําที่สํามํารถกระทําได้ น้อมถวํายแด่พระบําทสมเด็จ พระเจ้ําอยู่หัวรัชกําลที่ ๙ สมกับท่ีทรงเป็น “สมเด็จพระภัทรมหํารําช” พระรําชําผู้ประเสริฐย่ิง และ เป็นที่รักของเหล่ําพสกนิกรไทยมําช่ัวชีวิต
4
ศิลปะ ประเพณี และความเชื่อในงานพระบรมศพและพระเมรุมาศ ๑๒๙
เสด็จสู่แดนสรวง
