Page 8 - แหล่งเรียนรู้อำเภอสนามชัยเขต มูลนิธิวนเกษตร
P. 8
กินตลอดทั้งปี ครอบครัวเรามีกี่คน กินข้าววันละกี่ขีด ปีละกี่กิโล ส่วนคนที่ท านาก็ต้อง
เรียนรู้การใช้ประโยชน์จากข้าว เปลี่ยนมุมมองความคิดว่าการท านาไม่ใช่ขายได้แค่
ข้าวเปลือก ในพื้นที่นายังสามารถอย่างอื่นได้อีก หรือเอาข้าวเปลือกไปท าประโยชน์อย่าง
อื่นอีกก็ได้ เมื่อมีข้าวก็ต้องกินอาหารเป็นกับข้าว แล้วมีทรัพยากรรอบตัวอะไรบ้างที่กินได้
หลายคนอาจตอบว่าไม่เห็นจ าเป็นต้องมีทรัพยากรอะไรเลย แค่ “มีเงิน” ก็เอา
เงินไปซื้อกับข้าวกินได้ “แต่ถ้าไม่มีเงินล่ะ จะเอาอะไรกิน จะทนอดเหรอ” คุณครรชิต
ถามต่อ ดังนั้นต้องเข้าใจคิดและตั้งค าถามใน มุมมองใหม่ว่าถ้าไม่มีเงินท าอย่างไรให้ไม่อด
คือ ต้องมีกิน กระบวนการเรียนรู้จึงเริ่มจากการส ารวจทรัพยากรรอบตัวว่าพืชพรรณ
ธรรมชาติโดยรอบมีสิ่งไหนท ากินได้บ้าง “พืชพรรณธรรมชาติที่เราปลูกเอง เราย่อมรู้ว่า
ปลอดสารพิษจริงหรือไม่ แต่ถ้าไปซื้อจากตลาดเราจะแน่ใจได้อย่างไรว่าไร้สารเคมีหรือ
ปลอดสารพิษจริงๆ”
ล าดับที่ 3 เกี่ยวข้องกับยารักษาโรค คุณครรชิต ตั้งค าถามอีกครั้งว่า “มีใคร
บ้างไม่เคยป่วยบ้าง” ค าถามง่ายๆ ที่ตอบได้โดยไม่ต้องคิดด้วยซ้ า “ไม่มีทาง เราป่วยกัน
ทุกคน แต่จะป่วยตอนไหนเราไม่รู้ อาการป่วยของเรามีตั้งแต่เป็นไข้ ปวดหัว ตัวร้อน
แล้วเรามีทรัพยากรอะไรเข้ามาจัดการแก้ปัญหา เพราะอาการป่วยคือปัญหาของเรา แล้ว
เราก็รู้ดีว่าถ้าไม่สามารถแก้ไขปัญหาเรื่องนี้ด้วยตัวเองได้ หน้าที่ของเราต่อจากนี้มีอย่าง
เดียวคือ หาเงินเพื่อเอาเงินไปจ่ายค่ารักษาพยาบาล แต่ทุกคนสามารถใช้ฐานทรัพยากร
จากธรรมชาติรอบตัวเข้ามาดูแลตัวเองในเบื้องต้นได้ แต่ที่เราไม่ท าไม่ใช่แค่เพราะไม่มี
ความรู้ แต่เพราะไม่มีทรัพยากรใกล้ตัวให้ได้เรียนรู้ คิดง่ายๆ ถ้าไม่เคยเห็นต้นตะไคร้จะรู้
ไหมว่าต้นตะไคร้รูปร่างหน้าตาเป็นอย่างไร เมื่อไม่รู้จักต้นตะไคร้จะเอาต้นตะไคร้มาใช้
ประโยชน์ได้อย่างไร”
ล าดับต่อมาของใช้และเครื่องนุ่งห่ม ไม่ว่าจะเป็นเสื้อผ้า แชมพู สบู่ ยาสีฟัน
และอื่นๆ คุณครรชิตบอกว่า สิ่งเหล่านี้มนุษย์ปุถุชนต้องใช้เพื่อตอบสนองกิเลสตัวเอง
“ถ้าไม่มีเงินแล้วยังอยากสวยจะท าอย่างไร” การมองทรัพยากรรอบตัวท าให้มนุษย์มอง
สรรพสิ่งในเชิงคุณค่ามากกว่ามูลค่า พืชสมุนไพรที่เอามาจัดการเป็นของใช้ได้ ซึ่งอาจดู
เป็นสิ่งไร้ค่าเมื่ออยู่บนต้น แต่เมื่อเราดัดแปลงสิ่งนั้นมาท าให้เกิดประโยชน์ คุณค่าของสิ่ง
ที่ไร้มูลค่าจะปรากฏตัวขึ้น “ยกตัวอย่างเช่น ต้นมะกรูด เดิมทีชาวบ้านแค่เอาใบมาปรุง
อาหารใส่ในต้มย า ลูกมะกรูดร่วงเกลื่อนพื้นอย่างดีก็แค่เอามาหมักกิน แต่ลูกมะกรูดมี
