Page 74 - Duong Kach Menh

3. Chính phủ Pháp đãi dân cày An Nam thế nào?
(1)
Tư bản Tây và nhà thờ đạo đã choán gần hết đất
ruộng, còn giữ được miếng nào thì Chính phủ lại

đánh thuế thiệt nặng, mỗi năm mỗi tăng. Như mỗi
mẫu ruộng tốt mỗi năm tất cả hoa lợi được chừng 25

đồng, Tây nó đã lấy mất 2 đồng 5 hào thuế, nghĩa là
10 phần nó lấy mất một.

Nếu tính tiền thuê trâu bò, mua phân tro, mướn
làm, tiền ăn uống, thì mỗi mẫu mỗi năm đã hết chừng

30 đồng. Nghĩa là dân cày đã lỗ mất 5 đồng, mà
Chính phủ lại còn kẹp lấy cho được 2 đồng rưỡi.
(2)
Chẳng thế mà thôi. Dân ta cày ra lúa mà không

được ăn. Đến mùa thuế thì bán đổ bán tháo để nộp
thuế. Tây nó biết vậy thì nó mua rẻ để nó chở đi bán

các xứ, mỗi năm nó chở hết 150 vạn tấn. Nó chở đi
chừng nào, thì gạo kém chừng ấy, thì dân ta chết đói

nhiều chừng ấy.

4. Bây giờ nên làm thế nào?
Sự cực khổ dân cày An Nam là:

1. Ruộng bị Tây choán hết, không đủ mà cày.

2. Gạo bị nó chở hết, không đủ mà ăn.

1 Đãi: Đối xử với…
2 Bắt ép, bắt chẹt.

74