Page 58 - คู่มือวิทยากร โครงการพัฒนาพื้นที่ต้นแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตตามหลักทฤษฎีใหม่ประยุกต์สู่ "โคก หนอง นา โมเดล"

๖. ปลูกต้นไม้ให้หลากหลาย เพื่อการใช้ประโยชน์ได้หลากหลาย ช่วยลดค่าใช้จ่าย สร้างความ
มั่งคั่ง มั่นคง ซึ่งเป็นการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันในครอบครัวและชุมชน ธนาคารต้นไม้ ประกัน
ชีวิตที่พอเพียง มั่งคั่ง ยั่งยืน เครือข่ายปราชญ์ชาวบ้านและ เครือข่ายกสิกรรมธรรมชาติได้

เสนอแนวคิด “ธนาคารต้นไม้” ให้เป็นเครื่องมือในการจัดการหนี้และสร้างหลักประกันชีวิต
ของเกษตรกร ให้เกษตรกรทั้งที่มีหนี้และไม่มีหนี้ปลูกต้นไม้มากขึ้น เพื่อสร้างความมั่นคงให้แก่
ตนเอง และตกทอดเป็นมรดกแก่ลูกหลานได้ โดยการท าบัญชีต้นไม้ฝากไว้ในธนาคาร ซึ่งเป็น
การเปลี่ยนรูปแบบจากการออมเงินดอกเบี้ยต่ า เป็นการออมต้นไม้ที่ให้ผลตอบแทนที่สูงกว่า

อีกทั้งเป็นการใช้จุดแข็งของเกษตรกรและแผ่นดินไทย เป็นฐานการสร้างไทยให้ยั่งยืนและ
สร้างผล ดีแก่โลก โดยมีหลักการส าคัญ ดังนี้

 ต้นไม้ที่ประชาชนปลูก เป็นสิทธิของประชาชนในการเป็นเจ้าของ ทั้งที่ดิน
และต้นไม้ มีสิทธิในการดูแล รักษา คิดมูลค่า และตัดเพื่อเป็นสินค้าเหมือน
พืชเกษตรอื่น
 ต้นไม้ทุกต้นย่อมมีมูลค่าในระหว่างที่ยังมีชีวิต (ไม่ใช่ตัดแล้วจึงมีค่าอย่าง

ปัจจุบัน)
 การปลูกต้นไม้จะต้องยึดแนวทาง ปลูกป่า ๓ อย่าง ได้ประโยชน์ ๔ อย่าง

ได้แก่ (๑) ปลูกไว้กิน คือ กิน เป็นอาหาร กินเป็นเครื่องดื่ม กินเป็นสมุนไพร
กินเป็นขนม (๒) ปลูกไว้ท าที่อยู่ ได้แก่ ท าไม้พื้น ไม้ฝา ไม้เสา และไม้เครื่อง
บน (๓) ปลูกไว้เพื่อใช้สอย ได้แก่ ท าฟืน ท าถ่าน ท าปุ๋ย ท าสารไล่แมลง ท า
เครื่องมือเครื่องใช้ ใช้งานหัตถกรรม ใช้ท าสี ใช้ท า น้ ายาซักล้าง (๔) ปลูกไว้

เพื่อเป็นร่ม เงาให้ความร่มเย็นเป็นประโยชน์ต่อ สิ่งแวดล้อม
 ต้นไม้ที่ประชาชนปลูก มีส่วนในการสร้างความสมดุลให้ระบบนิเวศ ช่วยดูด
ซับคาร์บอนไดออกไซด์ แก้ปัญหาโลกร้อน และรัฐบาลต้องสนับสนุนการท า

คาร์บอนเครดิตส าหรับเกษตรกรรายย่อย
 รัฐบาลและหน่วยงานของรัฐต้องผลักดันพัฒนากลไกหนุนเสริมธนาคาร
ต้นไม้ของภาคประชาชน เพื่อสร้างความมั่นคง มั่งคั่งใหม่ในชีวิต สังคม และ

ประเทศชาติอย่างยั่งยืน ตามหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง

๒. ฐำนคนรักแม่ธรณี

“...การปรับปรุงที่ดินนั้น ต้องอนุรักษ์ผิวดินซึ่งมีความสมบูรณ์ไว้ ไม่ให้ไถหรือลอกหน้าดินทิ้ง
ไปสงวนไม้ยืนต้นที่ยังเหลืออยู่ เพื่อที่จะรักษาความชุ่มชื้นของผืนดิน...”
พระราชด ารัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ เกี่ยวกับการอนุรักษ์ดิน

เลี้ยงดิน ให้ดิน เลี้ยงพืช (feed the soil and let the soil feed the plant)
ในช่วยระยะเวลาเกือบ ๓๐ ปีที่ผ่านมา การเพิ่มผลผลิตและรายได้ของประเทศ มาจากการ
ขยายพื้นที่การเพาะปลูกมากกว่าการเพิ่มผลผลิตต่อหน่วยพื้นที่ จนถึงขณะนี้ประมาณได้ว่าพื้นที่ที่เหมาะสมต่อ
การเกษตรกรรมได้ใช้ไปจนเกือบหมด และพยายามหาพื้นที่ชดเชยด้วยการอพยพ โยกย้ายเข้าไปในเขตป่าสงวน

แห่งชาติ พื้นที่ป่าไม้ถูกท าลายเพิ่มมากขึ้น เพราะการใช้ที่ดินกันอย่างขาดความระมัดระวังและไม่มีการ
บ ารุงรักษา ซึ่งท าให้เกิดความเสื่อมโทรม