Page 70 - คู่มือวิทยากร โครงการพัฒนาพื้นที่ต้นแบบการพัฒนาคุณภาพชีวิตตามหลักทฤษฎีใหม่ประยุกต์สู่ "โคก หนอง นา โมเดล"

เญำะ หมฺร ำ กล่ ำ ซั้ง
เญาะ (อีสาน) หมฺร า (ใต้) กล่ าหรือ ซั้ง (ตะวันออก) เป็นภูมิปัญญาพื้นบ้านของไทย เพื่อดึงดูด
สัตว์น้ าให้เข้ามาอยู่อาศัย เป็นแหล่งอนุบาลสัตว์น้ าขนาดเล็กจ านวนมาก และช่วยให้สะดวกในการท าประมง

มักสร้างด้วยวัสดุที่หาได้ในท้องถิ่นเช่น กิ่งไม้ กอไผ่ ใบมะพร้าว เครื่องมือชนิดนี้ นอกจากจะถูกประยุกต์มาเป็น
แหล่งอนุรักษ์สัตว์น้ าแล้ว ยังช่วยป้องกันเรือประมงขนาดใหญ่ เช่น เรืออวนลาก เข้ามาท าประมงในเขตน่านน้ า
หวงห้ามได้อีกทางหนึ่งด้วย

๔. ฐำนคนรักษ์แม่โพสพ
“...ขอบใจที่น าสิทธิบัตรนี้ ซึ่งถือว่าเป็นการประกันว่าการข้าวไทยเป็นของไทยแท้ ซึ่งคน
หนักใจว่า เราเป็นข้าวไทยมานานแล้วจะกลายเป็นต้องไปกินข้าวฝรั่ง เพราะว่าสิทธิบัตรนี้เป็นของฝรั่ง แต่ว่ามา
อย่างนี้ ก็ถือว่าเป็นว่าเราได้รับประกันว่าเราเป็นข้าวไทย และจะกินข้าวไทยต่อไป ฉะนั้นการที่มีสิทธิบัตรนี้

ก็เป็นสิ่งที่ส าคัญ และก็หวังว่าทุกคนจะรักษาความเป็นไทยได้ด้วยรับประทานกินข้าวไทย ไม่ต้องกินข้าวฝรั่ง...”
พระราชด ารัสของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ณ พระต าหนักเปี่ยมสุข วังไกลกังวล อ.หัวหิน
จ.ประจวบคีรีขันธ์ เมื่อวันที่ ๒๔ มิถุนายน ๒๕๕๒

ข้าวเป็นพืชที่หล่อเลี้ยงเผ่าพันธุ์คนไทยมานับตั้งแต่โบราณกาล โดยมีการค้นพบหลักฐานที่ชี้ว่า

ได้เกิดภูมิปัญญาการปลูกข้าวด้วยการปักด าในวัฒนธรรมบ้านเชียงซึ่งมีอายุไม่ต่ ากว่า ๕,๐๐๐ ปี และจากการ
ตรวจพบเมล็ดข้าวเก่าแก่อายุมากกว่า ๖,๐๐๐ ปี ผสมอยู่ในภาชนะดินเผาที่โนนนกทา จังหวัดขอนแก่น
สนับสนุนแนวคิดทีว่า บรรพบุรุษของเราชาวเอเชียอาคเนย์ ได้เริ่มท าการปลูกข้าวก่อนที่วิถีแห่งข้าวจะ

แพร่หลายเข้าไปสู่ประเทศอินเดีย จีน ญี่ปุ่น และเกาหลี
คนไทยผูกพัน นับถือและบูชาข้าวในนามเรียกขาน “แม่โพสพ” เทพธิดาประจ าต้นข้าว ซึ่งเชื่อ
ว่าคอยช่วยเหลือชาวนาให้สามารถท านาได้พอกินและพอส าหรับจุนเจือเพื่อนมนุษย์ ดังค าอธิษฐานของชาวนา
ในอดีตระหว่างท าการหว่านเมล็ดพันธุ์ข้าว ๓ ก าแรก ลงบนผืนนา โดยก าที่ ๑ กล่าวว่า “ท าบุญ” ก าที่ ๒

กล่าวว่า “ท าทาน” และก าที่ ๓ กล่าวว่า “เลี้ยงชีวิต”
การท านาเพื่อ “ท าบุญ ท าทาน เลี้ยงชีวิต เคารพเกื้อกูลในแม่โพสพและธรรมชาติ”
เปลี่ยนเป็นการผลิตเพื่อขาย และการให้ค่ากับผลก าไรและศรัทธาในเงินทองเป็นที่ตั้ง ส่งผลให้เกิดการขยาย
พื้นที่ท านาอย่างกว้างขวาง

จากการท านาที่ไม่ต้องใช้เงินสักบาทในอดีต ต้นทุนการผลิตข้าวเฉลี่ยปีพ.ศ. ๒๕๕๑ เพิ่มสูงขึ้น
ถึง ๖,๐๐๐ บาท/ไร่ ซึ่งในรายการนี้รวมถึงค่าซื้อปุ๋ยและสารเคมีจากต่างประเทศที่เพิ่มปริมาณมากขึ้นในทุกๆ ปี
ปุ๋ยฝรั่งเบียดแทนที่มูลจากควายอดีตเพื่อนคู่กายคูใจของบรรพชนชาวนาไทย ซึ่งนอกจากคอยช่วยเหลือชาวนา
ในด้านแรงงานแล้วยังผลิตปุ๋ยธรรมชาติให้แก่ชาวนาอีกด้วย โดยควายรุ่นที่มีน้ าหนักประมาณ ๒๕๐ กิโลกรัม ๑

ตัว จะถ่ายมูลสดเฉลี่ยวันละ ๑๓.๕ กิโลกรัมหรือคิดเป็นมูลแห้ง ๔ กิโลกรัม

นำข้ำวอินทรีย์...กู้ชีวิตชำวนำไทย
นาข้าวอินทรีย์ เป็นระบบการผลิตข้าวที่ไม่ใช้สารเคมีทางการเกษตรทุกชนิดเป็นต้นว่า ปุ๋ยเคมี

สารควบคุมการเจริญเติบโต สารควบคุมและก าจัดวัชพืชสารป้องกันก าจัดโรค แมลง และสัตว์ศัตรูข้าว
ตลอดจนสารเคมีที่ใช้รมเพื่อป้องกันก าจัดแมลงศัตรูข้าวในโรงเก็บการผลิตข้าวอินทรีย์ นอกจากจะท าให้ได้ผล
ผลิตข้าวที่มีคุณภาพสูงและปลอดภัยจากสารพิษแล้ว ยังเป็นการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและเป็นการ
พัฒนาการเกษตรแบบยั่งยืนอีกด้วย

การผลิตข้าวอินทรีย์เป็นระบบการผลิตทางการเกษตรที่เน้นเรื่องของธรรมชาติเป็นส าคัญ
ได้แก่ การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ การฟื้นฟูความอุดมสมบูรณ์ของธรรมชาติ การรักษาสมดุลธรรมชาติและ