Page 80 - ดุษฎีนิพนธ์ระดับปริญญาเอก มจร เรื่องกลยุทธ์การเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระธรรมทูตสายต่างประเทศ
P. 80
๖๒
ในประเด็นของความหมายพระธรรมทูตนี้ ได้มีนักวิชาการทางพระศาสนาได้ให้
ความหมายไว้ดังนี้คือ
พระพรหมวชิรญาณ (ประสิทธิ์ เขมงฺกโร) ได้กล่าวถึงความหมายของพระธรรมทูตไว้ว่า
‘พระธรรมทูต’ ที่ชาวบ้านเข้าใจกัน หมายถึงพระภิกษุผู้น าธรรมะไปเผยแผ่ให้แก่ประชาชน ส่วนใน
ภาษาบาลี หมายถึงผู้ได้รับมอบหมายให้น าข่าวหรือธรรมะไปบอกหรือไปเผยแผ่แทนคณะสงฆ์
เพราะค าว่า ‘ทูต’ มาจากรูปวิเคราะห์ว่า โย เปสิยเต โส ทูโต แปลว่า ผู้ใดถูกส่งไปแจ้งข่าว (หรือค า
สอน) หรือได้รับมอบหมายให้ไปติดต่อสื่อสารผู้นั้นชื่อว่าเป็นทูต ส่วนในทางโลก ทูตหมายถึง ผู้ที่ได้รับ
มอบหมายให้ไปติดต่อสื่อสารงานราชการต่างบ้านต่างเมือง ตลอดถึงธุรกิจต่าง ๆ กับนานา
อารยประเทศ แต่ในทางธรรมหรือในทางศาสนา ท่านน าเอาค าว่า ‘ธรรมะ’ มาน าหน้า ‘ทูต’
จึงส าเร็จรูปเป็น ‘ธรรมทูต’ เพราะฉะนั้น ‘ธรรมทูต’ โดยความหมาย ได้แก่ ผู้ท าหน้าที่เป็นทูตทาง
ธรรมนั่นเอง ซึ่งมีทั้งคฤหัสถ์และบรรพชิต ถ้าเป็นภิกษุเรียกว่า ‘พระธรรมทูต’ และมีทั้งพระธรรมทูต
๗
ฝ่ายในประเทศและฝ่ายต่างประเทศ ซึ่งได้รับมอบหมายจากคณะสงฆ์ไปเผยแผ่พระศาสนา
พระธรรมปิฏก (ป.อ.ปยุตฺโต) อธิบายการท างานของพระธรรมทูตว่า เทียบได้กับทางฝ่าย
บ้านเมืองที่มี ราชทูต มีรัฐทูต ทูตในทางบ้านเมืองนั้นไปเพื่อผลประโยชน์ของประเทศชาติ เป็นเรื่อง
ของโลกมนุษย์ที่มีการแบ่งเป็นหมู่เป็นชนชาติ แต่ละชนชาติก็ย่อมพิทักษ์รักษาผลประโยชน์ของตนเอง
ราชทูต รัฐทูต จึงท าหน้าที่เป็นตัวแทนของประเทศนั้น ๆ ไปเจรจาเพื่อรักษาไว้ซึ่งผลประโยชน์ของ
ประเทศของตน แตกต่างจากธรรมทูต ซึ่งมีหน้าที่น าธรรมะไปเผยแผ่แก่ประชาชนในดินแดนที่ไป
เป็นทูต เพื่อประโยชน์สุขของประชาชนในดินแดนนั้น พระสงฆ์คือผู้ท าหน้าที่ธรรมทูตมาแต่เดิม ตั้งแต่
ยุคพระอรหันตสาวกรุ่นแรก ๆ ที่พระพุทธเจ้าทรงส่งไปประกาศพรหมจรรย์
๘
ศูนย์การเผยแผ่พระพุทธศาสนาแห่งชาติที่ก่อตั้งขึ้นตามนโยบายของมหาเถรสมาคม
เมื่อพ.ศ. ๒๕๕๐ ได้แสดงความหมายของพระธรรมทูตไว้ว่า คือพระภิกษุที่ท าหน้าที่เผยแผ่
พระพุทธศาสนาเชิงรุก โดยน าหลักธรรมเข้าหาประชาชนทุกถิ่นที่ เป็นกลุ่มพระภิกษุที่ผ่านการฝึก
วิธีการ หลักการอธิบายธรรมะและเป็นผู้มีความรู้ดี และปฏิบัติดี ท าหน้าที่เสมือนทูตทางธรรม คือเป็น
ผู้น าหลักธรรมค าสอนทางพระพุทธศาสนาไปเผยแผ่แก่ประชาชนถึงถิ่นที่อยู่อาศัย แบ่งเป็น
พระธรรมทูตในประเทศ และพระธรรมทูตสายต่างประเทศ
๙
๗ พระพรหมวชิรญาณ (ประสิทธิ์ เขมงฺกโร), “วิถีแห่งพระธรรมทูต”, ใน พระธรรมทูตสาย
ต่างประเทศ รุ่นที่ ๙, (กรุงเทพมหานคร: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๔๖), หน้า ๑๒๔-๑๒๙.
๘ พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต), พระธรรมทูตในต่างประเทศ, พิมพครั้งที่ ๒, (กรุงเทพมหานคร:
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๔๓), หน้า ๒๕, ๓๖.
๙ ศูนย์การเผยแผ่พระพุทธศาสนาแห่งชาติ, แผนแม่บทการเผยแผ่พระพุทธศาสนา พ.ศ. ๒๕๕๔-
๒๕๕๙, (กรุงเทพมหานคร: ส านักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ, ๒๕๕๔), หน้า ๓๔.
