Page 21 - GEH1101-เอกสารประกอบการเรียนการสอน-unit1

สุนทรียภาพกับชีวิต

[38]
เป็นรูปแบบ (as a form) อาจกล่าวได้ว่าหลังจากนั้นเป็นต้นมา ศิลปะทุกกลุ่มส านักต่างสร้างสรรค์
งานออกมาหลากหลายรูปแบบตามเป้ าหมายของตน ที่มีเจตนาบ่งบอกความเป็นศิลปะ โดยมี

เป้ าหมายด้านรูปทรง การสร้างสรรค์ ปรัชญา การเมือง การเผยตัวตน จิตวิญญาณ การรับรู้ และ

[39]
สุนทรียภาพ เป็นต้น ดังกรณีนวนิยายเรื่อง The Hitchhiker’s Guide to the Galaxy ภาพที่ 1.5

เมื่อโลกศิลปะสร้างผลผลิตออกมามากมาย ศิลปะจึงต้องมีคุณค่า (value) ที่จะ

ถูกพิจารณาตัดสิน คุณค่าอะไรควรได้รับความเห็นว่าเหมาะสมส าหรับมนุษย์ โดยต้องก าหนดว่า

ควรตัดสินด้วยหลักการอะไร ดังนั้น เมื่อกล่าวถึงหลักการการตัดสินคุณค่าศิลปะ ความเห็นจาก

บุคคลที่เกี่ยวข้องกับศิลปะอย่างมากและจ านวนมากจึงเกิดขึ้น อย่างไรก็ตาม ความเห็นต่าง ๆ
หลากหลายกลับกลายเป็นอุปสรรคที่ไม่อาจหาฉันทานุมัติลงตัวได้อย่างที่ไม่ต่างไปจากการหาค า

นิยามแก่ศิลปะและความงาม บางกลุ่มเห็นว่าคุณค่าศิลปะควรตัดสินจากภายนอกเชิงสัมพัทธ์ บาง

กลุ่มเห็นว่าควรตัดสินจากตัวศิลปะเอง เหตุนั้น การตัดสินคุณค่าศิลปะจึงแบ่งกลุ่มที่มีความชัดเจน

อยู่ 2 แนวทาง คือ ตัดสินจากคุณค่าภายนอก (extrinsic value) และ ตัดสินจากคุณค่าภายใน

(intrinsic value) โดยผู้ที่เชื่อว่าศิลปะมีคุณค่าภายนอกที่สามารถยืนยันคุณค่าศิลปะ ว่าเป็นคุณค่า
ของวิถีการแสดงออกด้านจริยธรรม ความดี ความงาม งามตรึงใจ (picturesque) และอารมณ์

ความรู้สึก คือ ลีโอ ตอลสตอย (Leo Tolstoy 1828-1910) นักเขียนเรืองนามชาวรัสเซียที่บุคคลใน

โลกศิลปะมักอ้างถึงทรรศนะของเขาเสมอมา ตอลสตอยเชื่อว่าคุณค่าศิลปะอยู่ที่การรับรู้อารมณ์

ความรู้สึกของผู้อื่น (empathy) เขากล่าวว่าศิลปะเป็นกิจกรรมอย่างหนึ่งของมนุษย์ โดยผู้สร้าง
ศิลปะได้ส่งผ่านอารมณ์ความรู้สึกของตนในการด ารงชีวิตไปถึงผู้อื่นด้วยสื่อสัญญาณภายนอกที่

[40]
เห็นได้ในลักษณะใดก็ตาม และผู้อื่นสามารถรับรู้สัมผัสได้ถึงความรู้สึกเหล่านั้น อย่างไรก็ตาม
ตอลสตอยยังได้กล่าวถึงคุณค่าศิลปะดังกล่าวในหนังสือของเขาชื่อ What Is Art ? บทที่ 15 ความ

ตอนหนึ่งเกี่ยวกับการรับรู้อารมณ์ความรู้สึกของผู้อื่นหรือการแบ่งปันความรู้สึกเพื่อความรู้สึกที่ดี ว่า
บางกรณีมันกลับไม่นับเป็นคุณค่า เพราะการรับรู้อารมณ์ความรู้สึกของผู้อื่นกลายเป็นสิ่งไม่ดี เมื่อ

[41]
ตกไปอยู่ในมือของชนชั้นปกครองที่มีมาตรฐานศีลธรรมต ่า
กลุ่มที่มีความเห็นว่าศิลปะมีคุณค่าอยู่ภายในตัวเอง (Art is valuable in and of

itself.) คือกลุ่มศิลปินที่เชื่อว่า ศิลปะเพื่อศิลปะ(art for art’s sake) โดยความหมายของ

แนวความคิดดังกล่าว ศิลปินกลุ่มนี้มีความคิดว่าศิลปะมีความสูงส่งเลิศลอยน่าชื่นชมย าเกรง ซึ่งมี
ลักษณะตามนัยยะของค าภาษาอังกฤษว่า “the sublime”ดังที่อธิบายแล้ว(ดู 1.1.2.2 สุนทรียภาพ)

บุคคลที่มีความคิดเห็นอย่างโดดเด่นของกลุ่มนี้คือออสการ์ ไวลด์ (Oscar Wilde 1854-1900)

21