Page 51 - 9 วิชา
P. 51
เนอสเซอรี่สัตว์น�้าของในหลวงรัชกาลที่ ๙
สัตว์น�้าตัวเล็กๆ ก็เหมือนกับเด็ก หากไม่มีการดูแลที่ดี โอกาสที่จะเจริญเติบโตเป็นแหล่งโปรตีนที่ดี ก็คง
ล�าบาก ในหลวงรัชกาลที่ 9 ทรงเข้าใจเรื่องนี้เป็นอย่างดี จึงเป็นสาเหตุว่าท�าไมถึงโปรดฯ ให้จัดตั้งศูนย์ศึกษา
การพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบน อันเนื่องมาจากพระราชด�าริ จังหวัดจันทบุรี ในเดือนธันวาคม พ.ศ.2524
เรื่องเริ่มขึ้นเมื่อในหลวงรัชกาลที่ 9 เสด็จฯ เยี่ยมราษฎรในพื้นที่ชายฝั่งทะเลและหมู่เกาะต่างๆ
ทรงพบว่าทรัพยากรธรรมชาติชายฝั่งถูกท�าลายอย่างหนัก สัตว์น�้าถูกจับขายจนขยายพันธุ์ไม่ทัน
ท�าให้ปริมาณลดลงอย่างรวดเร็ว ส่งผลกระทบต่ออาชีพประมงโดยตรง นอกจากนี้ในพื้นที่ป่าชายเลน
ซึ่งถือเป็นแหล่งอาหารและแหล่งเจริญพันธุ์ของสัตว์น�้านานาชนิด และยังเป็นแนวป้องกันชายฝั่งที่ส�าคัญ
ก็ประสบปัญหาน�้าทะเลเอ่อล้นจนท่วม บางแห่งก็ถูกบุกรุกจนกลายสภาพเป็นป่าเสื่อมโทรม ต้องหา
มาตรการวิธีป้องกันและอนุรักษ์พื้นที่ชายฝั่งและป่าชายเลนโดยเร่งด่วน
ภารกิจส�าคัญที่พระองค์ทรงรับสั่งให้ท�าที่ศูนย์ศึกษาการพัฒนาอ่าวคุ้งกระเบนฯ มีตั้งแต่การทดลอง
เพาะเลี้ยงสัตว์น�้าชนิดต่างๆ ในน�้ากร่อย เช่น ปลากะพงขาว และหอยนางรม ซึ่งถือเป็นสัตว์ชนิดใหม่
ที่ชาวบ้านไม่เคยเลี้ยงมาก่อน รวมทั้งยังโปรดฯ ให้อนุรักษ์และขยายพันธุ์ไม้โกงกาง ซึ่งเป็นไม้ชายเลน
ที่เพาะพันธุ์ได้ยากมาก ต้องอาศัยระบบการขึ้นลงของน�้าทะเลช่วยในการเติบโต เพราะหากขยาย
พันธุ์ไม้โกงกางได้ส�าเร็จแล้ว ก็สามารถจัดระบบนิเวศได้เหมาะสมส�าหรับการอนุบาลสัตว์น�้าเช่นกัน
แม้ในหลวงรัชกาลที่ 9 จะไม่ได้เสด็จฯ มาที่อ่าวคุ้งกระเบนอีกเลย แต่ก็ไม่เคยละทิ้ง ยังคงเฝ้า
ติดตามความเคลื่อนไหวและการท�างานของเจ้าหน้าที่เสมอ เพราะทรงถือว่าศูนย์ศึกษาการพัฒนา
อันเนื่องมาจากพระราชด�าริทุกแห่ง เปรียบเสมือนบ้านหลังที่ 2 ที่ทรงตั้งใจจะให้เป็นพิพิธภัณฑ์ที่มีชีวิต
ส�าหรับประชาชนที่สนใจเรียนรู้และต้องการแนวทางเพื่อน�าไปปรับใช้และประยุกต์ในพื้นที่ของตนเอง
ที่นี่จึงเปรียบเสมือนโรงเรียนอนุบาลป่าชายเลนของพระองค์ ที่มีแนวคิดการพัฒนาแบบครบวงจร คือ
อนุรักษ์ ขยายพันธุ์ และต่อยอด ส่งผลให้ชีวิตของคนคุ้งกระเบน และพื้นที่โดยรอบเปลี่ยนแปลงไป
ทั้งคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น มีอาหารการกิน มีอาชีพที่สามารถเลี้ยงครอบครัวได้ ที่ส�าคัญกว่านั้นคือ
ทรัพยากรธรรมชาติชายฝั่งที่ฟื้นคืนกลับมา รวมไปถึงป่าชายเลน ที่ทรงย�้าให้ทุกคนหวงแหน เพื่อต่อชีวิต
สัตว์น�้าตัวเล็กๆ ทั้ง กุ้ง หอย ปู ปลา ให้มีโอกาสเติบโตต่อไป
คงปฏิเสธไม่ได้ว่าในหลวงรัชกาลที่ 9 พระองค์เปรียบเสมือนผู้ที่อนุบาลสังคมไทย ผ่านโครงการ
พระราชด�าริต่างๆ มากมาย และสิ่งที่พระองค์ให้ความส�าคัญยิ่งกว่า ก็คือการพัฒนาคนให้มีความคิดที่
เข้มแข็ง สามารถยืนหยัดด้วยตนเอง ดังเช่นโครงการอ่าวคุ้งกระเบนในวันนี้ ที่ยังคงเดินหน้าต่อไป
วิชา ๙ หน้า ศาสตร์พระราชาจากต�ราของพ่อ • วิชานิเวศปฐมวัย 47
