Page 694 - บทคัดย่อการทดลองสิ้นสุด 58 (เล่ม 3)

รายงานผลการทดลองสิ้นสุด ปี 2558

1. ชุดโครงการวิจัย วิจัยศึกษาและพัฒนาเทคนิคการเก็บรักษาเชื้อพันธุกรรมพืช

2. โครงการวิจัย วิจัยศึกษาและพัฒนาเทคนิคการเก็บรักษาเชื้อพันธุกรรมพืช
3. ชื่อการทดลอง เทคนิคการเก็บรักษาเมล็ดเชื้อพันธุ์พืชน้ำมัน (ถั่วเหลือง และถั่วลิสง)

ในสภาพเยือกแข็ง (cryopreservation)
1/
4. คณะผู้ดำเนินงาน พิทยา วงษ์ช้าง ปาริฉัตร สังข์สะอาด 1/
อัสนี ส่งเสริม 1/

5. บทคัดย่อ
ถั่วเหลือง และถั่วลิสงจัดได้ว่าเป็นพืชน้ำมันที่มีความสำคัญทางเศรษฐกิจของประเทศไทย

แต่เนื่องจากเมล็ดพืชน้ำมันมีอายุการเก็บรักษาสั้น การเก็บรักษาเชื้อพันธุ์ให้คงความมีชีวิตถือเป็นกิจกรรม

ที่จำเป็นประการหนึ่งในวงจรการเพาะปลูก ดังนั้นจึงจำเป็นต้องศึกษาระดับความชื้นที่เหมาะสมสำหรับ
การเก็บรักษาเพื่อการอนุรักษ์ในสภาพเยือกแข็ง ซึ่งเป็นเทคนิคของการเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์อีกวิธีหนึ่ง

เนื่องจากเป็นการหยุดปฏิกิริยาการย่อยสลายและแบ่งเซลล์โดยสิ้นเชิง ทำให้ไมมีการเสื่อมชีวิต และไมมี

ความจำเป็นที่จะต้องนำเมล็ดไปปลูกเพื่อสืบเชื้อพันธุ์ในช่วงเวลาของการอนุรักษ์พันธุ์เป็นการลดต้นทุน
ในการอนุรักษ์ ลดปัญหาอันเนื่องจากการกลายพันธุ์ การผสมข้ามหรือข้อผิดพลาดจากการปฏิบัติงาน

และลดความเสี่ยงในการเก็บอนุรักษ์ในรูปของเมล็ดพันธุ์ในห้องอนุรักษ์ (5 และ -10 องศาเซลเซียส)
อันเนื่องมาจากหากเกิดปัญหาขัดข้องเกี่ยวกับระบบทำความเย็นอาจส่งผลทำให้เมล็ดพันธุ์ที่อนุรักษ์

เกิดความเสียหายได้ การเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์พืชภายใต้สภาพเยือกแข็งจัดเป็นเทคนิคขั้นสูงแต่ในแง่ปฏิบัติ

ไม่ยุ่งยากซับซ้อน ในปัจจุบันมีเมล็ดพันธุ์มากกว่า 120 ชนิด (species) ผ่านการทดสอบโดยพบว่าเมื่อผ่าน
การเก็บในสภาพเยือกแข็งแล้วนำออกมาไว้ที่อุณหภูมิปกติเมล็ดสามารถงอกได้อย่างปกติ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับ

ชนิดของพันธุ์พืชและความชื้นในเมล็ดซึ่งต้องการการปฏิบัติที่แตกต่างกันไป ในการทดลองนี้ได้ศึกษา
ความชื้นที่เหมาะสมก่อนนำไปเก็บรักษาในสภาพเยือกแข็ง โดยนำถั่วเหลืองและถั่วลิสงไปเก็บไว้ในสภาพ

เยือกแข็งเป็นระยะเวลานาน 7 วัน พบว่า ถั่วเหลืองทุกพันธุ์ที่ระดับความชื้นต่างๆ มีแนวโน้มของค่า

ความงอกและความแข็งแรงเฉลี่ยลดลง โดยเฉพาะอย่างยิ่งที่ระดับความชื้น 4 เปอร์เซ็นต์ ถั่วเหลืองทุกพันธุ์
มีค่าความงอกและความแข็งแรงเฉลี่ยต่ำกว่าที่ระดับความชื้น 10, 8 และ 6 ตามลำดับ ส่วนถั่วลิสงทุกพันธุ์

ที่ระดับความชื้นต่างๆ มีแนวโน้มของค่าความงอกและความแข็งแรงเฉลี่ยลดลงเช่นกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง

ที่ระดับความชื้น 6 เปอร์เซ็นต์ ถั่วลิสงทุกพันธุ์มีค่าความงอกและความแข็งแรงเฉลี่ยต่ำกว่าที่ระดับความชื้น
ที่ 4 เปอร์เซ็นต์ และเมื่อศึกษาผลของการเก็บรักษาเมล็ดพันธุ์ถั่วเหลือง และถั่วลิสง ภายใต้สภาพเยือกแข็ง

ที่ระยะเวลานาน 0, 6 และ 12 เดือน พบว่า ถั่วเหลืองทุกพันธุ์ที่ระดับความชื้นต่างๆ มีแนวโน้มของค่า

______________________________________________
1/ สำนักวิจัยพัฒนาเทคโนโลยีชีวภาพ

2130