Page 38 - ชดการสอน ประวัติศาสตร์สากล
P. 38
วิกฤตการณ์สิ่งแวดล้อม
เอลนีโญ - ลานีญา
เอลนีโญ เป็นค าในภาษาสเปนแปลว่า บุตรพระคริสต์ เป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่ปฏิสัมพันธ์ระหว่างการ
หมุนเวียนของกระแสอากาศกับกระแสน้ าในมหาสมุทร มักเกิดขึ้นในช่วงเทศกาลคริสต์มาส เมื่อกระแสน้ าอุ่นใน
มหาสมุทรแปซิฟิกไหลเข้าแทนที่กระแสน้ าเย็นบริเวณชายฝั่งเปรู ส่งผลกระทบทางระบบนิเวศและห่วงโซ่อาหาร ฝูง
ปลามีจ านวนลดลง ท าให้นกชายฝั่งขาดอาหาร ชาวประมงขาดรายได้ รวมทั้งเกิดฝนตกและดินถล่มอย่างรุนแรงใน
ประเทศเปรูและเอกวาดอร์ อย่างไรก็ตามเอลนีโญเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นอย่างไม่มีคาบเวลาที่แน่นอน ไม่ได้ สภาวะปกติ
เกิดขึ้นทุกปี ขณะที่เกิดขึ้นแต่ละครั้งอาจกินเวลา 2 - 3 เดือนหรือนานกว่า เอลนีโญจึงมีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการ
ว่า “El Niño – Southern Oscillation” เรียกอย่างสั้นว่า "ENSO" หมายถึงความผันผวนซึ่งเกิดขึ้นบริเวณ
สภาวะปกติ
มหาสมุทรแปซิฟิกตอนใต้ เราอาจกล่าวอย่างง่ายว่า เอลนีโญท าให้เกิดฝนตกหนักในตอนเหนือของทวีปอเมริกาใต้
โดยปกติบริเวณเส้นศูนย์สูตร เหนือมหาสมุทรแปซิฟิก ลมสินค้าตะวันออก
และเกิดความแห้งแล้งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในทางกลับกันลานีญาท าให้เกิดความแห้งแล้งทางตอนเหนือของ
(Eastery trade winds) จะพัดจากประเทศเปรูชายฝั่งทวีปอเมริกาใต้ ไปทาง
ทวีปอเมริกาใต้และเกิดฝนตกหนักในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ทั้งเอลนีโญและลานีญาเกิดจากความผกผันของกระแส
ตะวันตกของมหาสมุทรแปซิฟิก แล้วยกตัวขึ้นบริเวณประเทศอินโดนีเซีย ท าให้มี
อากาศโลกบริเวณเส้นศูนย์สูตรเหนือมหาสมุทรแปซิฟิก ซึ่งยังไม่สามารถระบุสาเหตุที่แน่ชัด ภาพถ่ายจากดาวเทียม
ฝนตกมากในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้และทวีปออสเตรเลียตอนเหนือ กระแส
โทเพกซ์/โพซีดอน (Topex/Poseidon) ในภาพที่ 4 แสดงให้เห็นความต่างระดับของน้ าทะเลบนพื้นผิวมหาสมุทร
ลมสินค้าพัดให้กระแสน้ าอุ่นบนพื้นผิวมหาสมุทรแปซิฟิกไปกองรวมกันทางทิศ
แปซิฟิก สีขาวแสดงระดับน้ าซึ่งสูงกว่าระดับน้ าทะเลปานกลาง 14 เซนติเมตร สีม่วงหรือสีเข้มแสดงระดับน้ าซึ่งต่ ากว่า
ตะวันตก จนมีระดับสูงกว่าระดับน้ าทะเลปกติประมาณ 60 – 70 เซนติเมตร
ระดับน้ าทะเลประมาณ -18 เซนติเมตร ขณะที่เกิดลานีญา - เอลนีโญ
แล้วจมตัวลง กระแสน้ าเย็นใต้มหาสมุทรซีกเบื้องล่างไหลเข้ามาแทนที่กระแส
น้ าอุ่นพื้นผิวซีกตะวันออก น าพาธาตุอาหารจากก้นมหาสมุทรขึ้นมาท าให้ปลา
ชุกชุม เป็นประโยชน์ต่อนกทะเลและการท าประมงชายฝั่งของประเทศเปรูดังภาพ
ที่ 1
34
